Louis nke Iri na Anọ de Bourbon, onye natara aha ya bụ Louis-Dieudonne, nke a makwaara dị ka "Sun King" na Louis the Great (1638-1715) - Eze France na Navarre n'oge 1643-1715.
Onye kwenyesiri ike na ọchịchị onye ọchịchị nke chịrịla afọ iri asaa na abụọ.
E nwere ọtụtụ ihe na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Louis XIV, nke anyị ga-agwa n'isiokwu a.
Yabụ, n'ihu gị bụ obere akụkọ ndụ nke Louis 14.
Biography nke Louis nke Iri na Anọ
A mụrụ Louis 14 na Septemba 5, 1638 na French Saint-Germain Obí. O tolitere ma tolite n’ezinụlọ Eze Louis nke Iri na Atọ na Nwanyị nwanyị Anne nke Austria.
Nwa nwoke a bu okpara nne na nna ya n’ime afo iri abuo na ato ha luru di na nwunye. Ọ bụ ya mere eji akpọ ya Louis-Dieudonne, nke pụtara - "Chineke nyere". Mgbe e mesịrị, di na nwunye ahụ mụrụ nwa nwoke ọzọ, Filip.
Nwatakịrị na ntorobịa
Ọdachi mbụ na akụkọ ndụ Louis mere mgbe ọ dị afọ 5, mgbe nna ya nwụrụ. N'ihi ya, e mere ka nwata nwoke bụrụ eze, ebe nne ya mere eze.
Anna onye Austrịa na Kadinal a ma ama Mazarin chịrị steeti ahụ. Ọ bụ ndị nke abụọ were ike n'aka ya, na-enweta ohere ịbanye n'ụlọ akụ ahụ.
Dabere na ụfọdụ akwụkwọ, Mazarin chọsiri ike nke na ọ nwere naanị uwe 2 na uwe mkpuchi Louis, ọbụnakwa ndị nwere patch.
Kadịnal ahụ kwuru na ọ bụ agha obodo kpatara nsogbu akụ na ụba a - Fronde. Na 1649, na-agbapụ n'aka ndị ọgba aghara ahụ, ezinụlọ ndị eze biri n'otu n'ime ebe obibi obodo ahụ, nke dị kilomita 19 site na Paris.
Ka oge na-aga, ụjọ na ihe isi ike nwere ahụmahụ ga-eme ka Louis nke Iri na anọ nwee ọchịchọ maka ike zuru oke na okomoko.
Mgbe afọ 3 gachara, egbochiri ọgba aghara ahụ, nke kpatara nke Mazarin weghachitere ọchịchị niile. Mgbe ọ nwụsịrị na 1661, Louis kpọkọtara ndị isi niile ma kwuo n'ihu ọha na site n'ụbọchị ahụ gawa na ọ ga-achị n'adabereghị na ya.
Ndị na-ede akụkọ ndụ kwenyere na ọ bụ n'oge ahụ ka nwa okorobịa ahụ kwuru okwu a ma ama: "steeti bụ m." Ndị isi, dịka, n'ezie, nne ya ghọtara na ugbu a, ha kwesịrị irubere naanị Louis 14 isi.
Mmalite nke ọchịchị
Ozugbo ọ rịgooro n’ocheeze ngwa-ngwa-ngwa-ngwa, Louis gbasiri mbọ ike na nkuzi nke onwe ya, na-anwa inyocha ihe omimi nile nke ochichi. Ọ gụrụ akwụkwọ ma mee ike ya niile iji mee ka ike ya sie ike.
Iji mee nke a, Louis tinyere ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọkachamara n'ọkwá dị elu, bụ ndị ọ chọrọ nrubeisi na-enweghị mgbagha. N'otu oge ahụ, eze nwere nnukwu adịghị ike maka ndụ okomoko, ma bụrụkwa ndị mpako na ndị nchụso dị iche.
Mgbe ọ gara leta obibi ya niile, Louis nke Iri na Anọ mere mkpesa na ha adịla oke. N'ihi nke a, na 1662, o nyere iwu ka ịgbanwee ebe obibi ịchụ nta na Versailles ka ọ bụrụ nnukwu ụlọ obí, nke ga-eme ka ndị ọchịchị Europe niile nwee anyaụfụ.
Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na maka owuwu nke ebe obibi a, nke were ihe dị ka ọkara narị afọ, ihe ruru 13% nke ego a na-enweta site na ebe a na-ekenye kwa afọ! N'ihi ya, ụlọ ikpe Versailles malitere ịkpata ekworo na ihe ijuanya n'etiti ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị ọchịchị niile, nke, n'eziokwu, bụ ihe eze France chọrọ.
Afọ iri abụọ mbụ nke ọchịchị ya, Louis 14 biri na Louvre, mgbe nke ahụ gasịrị, ọ biri na Tuileries. Versailles ghọkwara ebe obibi nke onye eze na-adịgide adịgide na 1682. Ndị ikpe na ndị odibo niile na-agbaso ụkpụrụ ọma. Ọ bụ ihe ijuanya na mgbe eze ahụ chọrọ iko mmiri ma ọ bụ mmanya, ndị ohu 5 sonyere na usoro a na-enye iko ahụ.
Site na nke a, mmadụ nwere ike ikwubi etu esi eri nri ụtụtụ, nri ehihie na nri abalị nke Louis. Na mgbede, ọ na-enwe mmasị ịhazi bọọlụ na ihe ndị ọzọ dị mkpa na Versailles, nke ndị isi French niile na-aga.
Salonlọ ntụrụndụ ndị dị n'obí eze nwere aha nke ha, dịka ha si jiri arịa ndị kwesịrị ekwesị nye ha. Okpokoro Mirrorlọ Ahịa mara mma gafere mita 70 n'ogologo na mita 10 n'obosara. Marble na-egbu maramara, ọtụtụ puku kandụl na enyo ala-n'uko ụlọ na-eme ka ime ụlọ ahụ daa.
N'ụlọ ikpe nke Louis Onye Ukwu, ndị edemede, ndị omenaala na ndị ọrụ nka kwadoro. A na-arụ ọrụ ngosi na Versailles, masquerades na ọtụtụ mmemme ndị ọzọ. Naanị ndị ọchịchị ole na ole n’ụwa nwere ike ị nweta ụdị ndụ ahụ.
Ndọrọ ndọrọ ọchịchị
N'ihi ọgụgụ isi na nghọta, Louis nke Iri na Anọ nwere ike ịhọrọ ndị kacha adabara maka ọkwa a ma ọ bụ ọkwa ahụ. Dịka ọmụmaatụ, site na mbọ nke Mịnịsta na-ahụ maka ego, Jean-Baptiste Colbert, akụ akụ French na-abawanye ọgaranya kwa afọ.
Azụmahịa, akụnụba, ụgbọ mmiri na ọtụtụ ngalaba ndị ọzọ tozuru nke ọma. Na mgbakwunye, France eruola ogo dị elu na sayensị, dịkarịsịrị ụzọ karịa mba ndị ọzọ. N’okpuru Louis, etinyere nnukwu ụlọ-elu, nke taa nọ n’okpuru nchedo UNESCO.
Ndị agha France bụ ndị kachasị ukwuu, ndị kachasị mma ma duzie na Europe niile. Ọ bụ ihe ịtụnanya na Louis 14 n’onwe ya họpụtara ndị isi na mpaghara ahụ, na-ahọpụta ndị kachasị mma.
A choro ndi ndu abughi nani ka ha dobe udo, kamakwa, ọ bụrụ na ọ dị mkpa, ịdị njikere mgbe niile maka agha. N'aka nke ya, obodo ndị ahụ dị n'okpuru nlekọta nke ụlọ ọrụ ma ọ bụ kansụl guzobere site na ndị na-ezu ohi.
N'okpuru Louis nke Iri na Anọ, e mepụtara Usoro Azụmaahịa (Iwu) iji belata mbugharị nke mmadụ. Ẹma ẹbọ kpukpru mbon France emi ẹkeyomde ndikpọn̄ obio oro. Thosemụ amaala ahụ batara ọrụ na ndị na-arụ ụgbọ mmiri mba ofesi nọ na-eche ọnwụ.
E rere ma ọ bụ keta ụlọ ọrụ gọọmentị. Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na ndị ọrụ natara ụgwọ ọnwa ha abụghị site na mmefu ego, mana site na ụtụ isi. Nke ahụ bụ, ha nwere ike ịdabere na pasent ole na ole nke ngwaahịa ọ bụla zụtara ma ọ bụ nke rere. Nke a kpaliri ha inwe mmasị na ahia.
N'ime nkwenye okpukpe ya, Louis 14 gbasoro nkuzi nke ndị Jesuit, nke mere ka ọ bụrụ ngwa ọrụ nke omume Katọlik dị egwu. Nke a dugara n'eziokwu na na France a machibidoro okpukpe okpukpe ọ bụla iwu, n'ihi nke ọ bụ mmadụ niile na-ekwu na ọ bụ naanị Katọlik.
N'ihi nke a, a kpagburu ndị Hugues - ndị na-eso okpukpe Calvin. Ewepụrụ ha ụlọ arụsị, a machibidoro ya ijide ọrụ Chukwu, na ịkpọtakwa ndị agbata obi n'okwukwe ha. Ọzọkwa, a machibidoro ọbụna ịlụ di na nwunye n'etiti ndị Katọlik na ndị Protestant iwu.
N'ihi mkpagbu okpukpe, ihe dị ka ndị Protestant 200,000 gbapụrụ na steeti. N’oge ọchịchị nke Louis 14, France busoro mba dị iche iche agha n’ụzọ gara nke ọma, nke mere ka ha nwekwuo ókèala.
Nke a kpatara eziokwu ahụ bụ na mba ndị dị na Europe ga-esonye na ndị agha. N'ihi ya, Austria, Sweden, Holland na Spain, tinyere ndị isi obodo German, megidere ndị France. N’agbanyeghi na na mbu Louis meriri na agha ya na ndi ya na ha jikotara egwu, emesia o bidoro itukari mmeri.
Na 1692, ndị Allies meriri ụgbọ mmiri ndị France na ọdụ ụgbọ mmiri Cherbourg. Ndị nkịtị ahụ enweghị obi ụtọ na mmụba nke ụtụ isi, ebe ọ bụ na Louis Onye Ukwu chọkwuru ego iji buso agha. Otu ihe na-adọrọ mmasị bụ na ọtụtụ ihe ọlaọcha sitere na Versailles gbazechara iji mejupụta akụ ahụ.
Mgbe e mesịrị, eze kpọrọ ndị iro ka ha mee nkwekọrịta udo, na-ekwenye ịmekọrịta. Karịsịa, ọ weghachitere ụfọdụ ala ndị o meriri, gụnyere Luxembourg na Catalonia.
Ikekwe agha kpụ ọkụ n'ọnụ bụ agha nke Spanish Nnọchi na 1701. Megide Louis, Britain, Austria na Holland. Mgbe afọ 6 gasịrị, ndị ha na ha jikọrọ aka gafere Alps wee buso ihe onwunwe nke Louis agha.
Iji chebe onwe ya pụọ n'aka ndị na-emegide ya, eze chọrọ nnukwu ụzọ, nke na-adịghị adị. N’ihi nke a, o nyere iwu ka agbaze arịa ọla edo niile nke Versailles iji nweta ọtụtụ ngwa ọgụ. France nke bara ọgaranya dara ogbenye.
Ndị mmadụ enweghị ike inye onwe ha ihe kachasị mkpa. Agbanyeghị, mgbe esemokwu dịgidere, ike nke ndị mmekọ ahụ akpọnwụ, na 1713 ndị France mechara udo nke Utrecht na ndị Britain, na otu afọ mgbe nke ahụ gasịrị na ndị Austrian.
Ndụ onwe
Mgbe Louis nke Iri na Anọ dị afọ iri abụọ, ọ hụrụ Maria Mancini n'anya, nwa nwanne nwanyị Kadịnal Mazarin. Mana n'ihi ọgbaghara dị na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, nne ya na Kadịnal manyere ya ịlụ Infanta Maria Theresa. Alụmdi na nwunye a dị mkpa ka France wee nwee nkwekọrịta na ndị Spen.
Ọ bụ ihe ijuanya na nwunye a hụrụ n'anya bụ nwanne nwanne Louis. Ebe ọ bụ na eze ọdịnihu ahụghị nwunye ya n'anya, o nwere ọtụtụ ndị nne nwanyị na ndị ọkacha mmasị. N'agbanyeghị nke ahụ, na alụmdi na nwunye a, di na nwunye ahụ nwere ụmụ isii, ise n'ime ha nwụrụ na nwata.
Na 1684, Louis 14 nwere ọkacha mmasị, na mgbe e mesịrị nwunye na-egbu egbu, Françoise d'Aubigne. N'otu oge ahụ, ya na Louise de La Baume Le Blanc nwere mmekọrịta, onye mụụrụ ya ụmụ 4, abụọ n'ime ha nwụrụ na nwata.
Mgbe ahụ eze ahụ nwere mmasị na Marquise de Montespan, onye mechara bụrụ ọkacha mmasị ọhụrụ ya. Ihe si na mmekọrịta ha pụta bụ ọmụmụ nke ụmụ 7. Atọ n'ime ha anaghị enwe ike ịlanarị ruo mgbe ha toro.
N'afọ ndị sochirinụ, Louis 14 nwere nwanyị ọzọ - Duchess nke Fontanges. Na 1679, otu nwanyị mụrụ nwa nwụrụ n'afọ. Mgbe ahụ eze nwere nwa nwanyị ọzọ na-akwadoghị sitere na Claude de Ven, onye aha ya bụ Louise. Otú ọ dị, nwa agbọghọ ahụ nwụrụ afọ ole na ole mgbe a mụsịrị ya.
Ọnwụ
Ruo mgbe ụbọchị ya ga-agwụ, eze ahụ nwere mmasị na ihe omume steeti ma rịọ ka a kwanyere ụkpụrụ omume ọma ùgwù. Louis nke Iri na Anọ nwụrụ na Septemba 1, 1715, n'afọ 76. Ọ nwụrụ mgbe ọtụtụ ụbọchị nke nhụjuanya site na mgbu nke ụkwụ. Otu ihe na-adọrọ mmasị bụ na o lere ụkwụ bepụ ụkwụ na-adịghị mma maka ugwu eze anya.
Foto Louis 14
