Pericles

Pericles (Ihe dị ka BC) - Atens onye isi obodo, otu n'ime "nna nna ntọala" ọchịchị onye ọchịchị Athenia, ọkà okwu ama ama, onye ọgbako na onye ndu ndị agha.

E nwere ọtụtụ akụkọ na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Pericles, nke anyị ga-ekwu maka ya n'isiokwu a.

Yabụ, n'ihu gị bụ obere akụkọ ndụ Pericles.

Biography nke Pericles

A mụrụ Pericles n’ihe dị ka 494 BC. na Atens. O tolitere n’ezinaụlọ. Nna ya, Xanthippus, bụ onye ama ama na ndị ndọrọndọrọ ọchịchị na-edu ndị otu Alkmeonid. Nne nke onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'ọdịnihu bụ Agarista, bụ onye zụlitere ụmụ abụọ ọzọ na-abụghị ya.

Nwatakịrị na ntorobịa

Nwatakịrị Pericles dara na oge ọgba aghara metụtara jikọtara egwu nke ndị Peasia na mmegide nke ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọnọdụ ndị otu na-ewu ewu nke Themistocles mekwara ka ọnọdụ ahụ ka njọ, bụ ndị kpagburu ezinụlọ ndị raara onwe ha nye na ezinụlọ ndị a ma ama.

Nke a butere n'eziokwu na a chụpụrụ nwanne nna Pericles n'obodo ahụ, emesịa nna ya. Ihe omume ndị a niile metụtara mmetụta nke ọchịagha n'ọdịnihu.

Ekwenyere na Pericles nwetara agụmakwụkwọ dị elu. Ọ na-eche nna nna ya, bụ onye e nyere ikike ịlaghachi n'oge. Nke a mere na 480 BC. mgbe mwakpo nke eze Peshia Xerxes wakporo, n'ihi nke ndị niile a dọọrọ n'agha laghachiri n'oge mbido.

Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na mgbe ọ laghachiri obodo ya bụ Atens, a họpụtara Xanthippus ozugbo ka ọ bụrụ onye ọgbako. N'oge a, akụkọ ndụ Pericles gosipụtara mmasị dị ukwuu na ndọrọ ndọrọ ọchịchị.

Otú ọ dị, ọ dịghịrị nwa okorobịa ahụ mfe iru nnukwu ugwu na mpaghara a, n'ihi ntorobịa ya, nke ezinụlọ "a bụrụ ọnụ" nke Alcmeonids na ọdịdị dị ka nna nna ya bụ Peisistratus, bụ onye a ma ama n'oge ọchịchị. Ihe a niile masịrị ndị obodo ya, ndị kpọrọ aka ike asị.

Ọrụ

Mgbe nna ya nwụsịrị na 473/472 BC. ndị otu Alcmeonid bụ onye ndu Pericles na-eto eto. Ka ọ na-erule n'oge ahụ, o nweelarị ihe ịga nke ọma n'ọrụ agha. Ọ bụ ezie na ya onwe ya tolitere n'ezinụlọ ndị nwere mmasị, nwoke ahụ bụ onye na-akwado ọchịchị onye kwuo uche ya.

Na nke a, Pericles ghọrọ onye mmegide nke aristocrat Cimon. Ka oge na-aga, ndị Greek chụpụrụ Cimon na Atens, nke dị naanị n'aka ya. Ya na onye dere akwụkwọ mgbanwe Areopagus dị na mma, aha ya bụ Ephialtes, ma kwado inyefe ọgbakọ a ma ama.

Kwa afọ Pericles na-enwetakwu ugwu n'etiti ndị mmadụ, na-aghọ otu n'ime ndị ọchịchị kachasị nwee mmetụta nke polis oge ochie. Ọ bụ onye na-akwado agha Sparta, n'ihi nke ọ ghọrọ onye na-ekwu okwu.

N'agbanyeghị eziokwu ahụ bụ na ndị Atens meriri ọtụtụ mmeri n'ọgba agha na-enweghị atụ, Pericles akwụsịghị nkwado nke ụmụ amaala ya. Na mgbakwunye, ndị sayensị dị iche iche, ndị na-eche echiche, ndị na-ede uri na ndị ọzọ ama ama na-akwado ya.

Ihe a niile bụ mmalite nke okooko osisi ọdịnala Greek nke oge ochie jikọtara ya na aha onye ama ama na onye nrụpụta ụlọ Phidias, onye ghọrọ onye edemede nke ọtụtụ ihe osise egosipụtara na Parthenon. Pericles rụghachiri ụlọ arụsị ndị ahụ, na-akụziri Phidias ọrụ ilekọta owuwu ha.

Na Atens, ndị Greek malitere ọtụtụ mgbanwe dị mkpa, nke gosipụtara ọkwa dị mkpa na ọchịchị onye kwuo uche nke polis. Ọ kpọrọ onwe ya ọnụ na-ekwuchitere ọdịmma nke ụmụ amaala niile, na ọdịiche nke onye iro ya bụ Thucydides, onye nọchiri Cimon, onye dabere na ndị aristocracy.

Mgbe ọ nwesịrị ịchụpụ Thucydides, Pericles ghọrọ onye etiti Polis. O bulitere ike n'oké osimiri na steeti ahụ, gbanwee okporo ụzọ obodo ahụ, ma nyekwa iwu ka a wuo Propylaea, akpụrụ akpụ nke Athena, ụlọ nsọ nke chi Hephaestus na Odeon, ebe a na-eme egwu na egwu egwu.

N'oge a na akụkọ ndụ ya, Pericles gara n'ihu na iwu nke Solon, nke mere Atens ji banye n'ọkwa kachasị elu, na-aghọ nnukwu akụ na ụba, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ọdịbendị nke ụwa Hellenic. A na-akpọ oge a "Pericles Age".

N'ihi nke a, nwoke ahụ kwanyeere ndị obodo ya ugwu, ndị nwetara ikike na nnwere onwe karịa, mekwara ka ọdịmma ha ka mma. Afọ iri gara aga n’ọchịchị gosipụtarala olu okwu ọkpụkpọ na Pericles.

Onye ochichi ahu kwuru okwu di ike nke enyere na agha nke Peloponnesian War. Ndị Gris jisiri ike na-eguzogide ndị Spart ihe ịga nke ọma, mana na mmalite nke ọrịa ahụ, ọnọdụ gbanwere, na-edegharị atụmatụ niile nke strategist.

N’ihi nke a, Pericles malitere ịnapụ ikike ya n’obodo, ka oge na-agakwa, e boro ya ebubo nrụrụ aka na mmebi iwu ndị ọzọ siri ike. Ma n'agbanyeghị nke ahụ, ruo ọtụtụ narị afọ, aha ya nwere njikọ na nrụpụta na mgbanwe ndị a na-enwetụbeghị ụdị ya.

Ndụ onwe

Nwunye mbụ Pericles bụ nwa agbọghọ na-anụ ọkụ n’obi aha ya bụ Telesippa, ma ka oge na-aga, mmetụta ha n’ebe ibe ha nọ jụrụ. N'alụmdi na nwunye a, a mụrụ ụmụ nwoke 2 - Paral na Xantippus. Nwoke ahụ mechara gbaa ya alụkwaghịm ma chọta di ọhụrụ.

Ekem Pericles okodụn̄ ye Aspassia, emi okotode Miletus. Ndị hụrụ n'anya enweghị ike ịlụ di n'ihi na Aspassia abụghị onye Atens. N’oge na-adịghị anya, ha nwere nwa nwoke aha ya bụ Pericles, nke a gụrụ nna ya.

Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na maka Pericles nke ọdụdụ, onye ọchịchị ahụ nwetara, dị ka ihe ọzọ, ịbụ nwa amaala Atens, megidere iwu, nke ya onwe ya bụ onye dere ya.

Pericles bụ nwoke nwere ikike ọgụgụ isi dị elu, onye na-ekwenyeghị na mgbaasị ma nwaa ịchọta nkọwa maka ihe niile site n'echiche ezi uche dị na ya. Na mgbakwunye, ọ bụ onye nwere ezigbo mmụọ, dịka ụfọdụ gosipụtara site na akụkọ ndụ ya.

Ọnwụ

N'oge ntiwapụ nke ọrịa, ụmụ nwoke Pericles nwụrụ site na nwanne ha nwoke na nwanne nwanyị. Ọnwụ nke ndị ikwu kpagburu ahụ ike ya nke ukwuu. Pericles nwụrụ na 429 BC. e. Ọ ga-abụ na ọ bụ otu n’ime ndị ọrịa ahụ metụtara.