Ludwig Joseph Johann Wittgenstein (1889-1951) - onye Austrian ọkà ihe omuma na onye nzuzu, onye nnochi anya ihe omuma nke nyocha, ot’nime ndi okaihe mara ihe n’iru n’uwa. Onye dere mmemme a maka iji rụọ “ezigbo” asụsụ amamịghe, akara ngosi nka bụ asụsụ mgbako mgbakọ na mwepụ.
E nwere ọtụtụ eziokwu na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Wittgenstein, nke anyị ga-ekwu maka ha n'isiokwu a.
Yabụ, n'ihu gị bụ obere akụkọ ndụ Ludwig Wittgenstein.
Biography nke Wittgenstein
Ludwig Wittgenstein mụrụ na Eprel 26, 1889 na Vienna. O tolitere ma zụlite na ezinụlọ oligarch nke a mụrụ na Juu bụ Karl Wittgenstein na Leopoldina Kalmus. Ọ bụ ọdụdụ nwa nke ụmụaka 8 nne na nna ya.
Nwatakịrị na ntorobịa
Onyeisi ezinụlọ ahụ bụ otu n’ime ndị kasị baa ọgaranya na Europe. O zubere ịzụlite ụmụ ya ndị ọchụnta ego bara ọgaranya. N’akụkụ a, nwoke ahụ kpebiri na ya agaghị eziga ụmụ ya ụlọ akwụkwọ, kama ka ọ nye ha ụlọ akwụkwọ.
A mara Karl Wittgenstein site na omume jọgburu onwe ya, n'ihi nke ọ chọrọ nrubeisi na-enweghị mgbagha n'aka ndị ezinụlọ niile. Nke a metụtara mmụọ ọjọọ nke ụmụaka. N'ihi ya, n'oge ntorobịa ha, mmadụ atọ n'ime ụmụnne Ludwig ise gburu onwe ha.
Nke a mere ka Wittgenstein Sr. na-ahapụ ma hapụ Ludwig na Paul ka ha na-aga ụlọ akwụkwọ oge niile. Ludwig họọrọ ịnọ naanị ya, na-anata akara ugo mmụta mediocre ma chọpụta na ọ na-esiri ya ike ịchọta otu asụsụ na ụmụ okorobịa ndị ọzọ.
E nwere nsụgharị nke Ludwig gụrụ na klas ahụ dị ka Adolf Hitler. N’aka nke ya, nwanne ya nwoke Paul ghọrọ onye ọkpọ piano. Otu ihe na-adọrọ mmasị bụ na mgbe Pọl dara aka nri ya n’agha, ọ gara n’ihu ịkpọ ụbọ.
N'oge ntorobịa ya, Wittgenstein nwere mmasị na injinịa, wee mezie ụgbọelu. Karịsịa, ọ nọ na-eme atụmatụ nke propela. Mgbe ahụ ọ malitere igosipụta mmasị na nsogbu nke ntọala nkà ihe ọmụma nke mgbakọ na mwepụ.
Nkà ihe ọmụma
Mgbe Ludwig dị ihe dịka afọ 22, ọ banyere Cambridge, ebe ọ bụ onye enyemaka na enyi Bertrand Russell. Mgbe nna ya nwụrụ na 1913, nwa okorobịa onye ọkà mmụta sayensị ghọrọ otu n'ime ndị kasị baa ọgaranya na Europe.
Ọ dị mkpa iburu n'uche na Wittgenstein kewara ihe nketa n'etiti ndị ikwu, ma kenyekwa ụfọdụ akụkụ ego iji kwado ndị okike. Ya onwe ya biri na a Norwegian obodo, na-ede "Notes on Logic" ebe ahụ.
Nchoputa nwoke a mejuputara echiche banyere nsogbu asusu. Ọ tụrụ aro ka a na-elezi okwu na ahịrịokwu anya dị ka eziokwu, ma were nkwenye dị ka aghụghọ.
N’afọ 1914, Ludwig Wittgenstein gara n’ihu. Mgbe afọ 3 gasịrị, a kpọọrọ ya dị ka onye mkpọrọ. Mgbe ọ nọ n'ụlọ mkpọrọ nke ogige agha, ọ fọrọ nke nta ka ọ dee ederede ya "Akwụkwọ ọgụgụ isi na nkà ihe ọmụma", nke mechara bụrụ ezigbo ihe mmetụta maka ụwa ọgụgụ isi niile.
Agbanyeghị, Wittgenstein enweghị mgbe ọ chọsiiri ike ịbụ onye a ma ama mgbe ebipụtara ọrụ a. N'oge a nke akụkọ ndụ ya, ọ kụziri ihe na ụlọ akwụkwọ dị n'ime obodo, ma mesịa rụọ ọrụ dị ka onye na-elekọta ubi n'ụlọ obibi ndị mọnk.
Ludwig kwenyesiri ike na a doziela isi nsogbu sayensị niile dị na akwụkwọ edemede ya, mana na 1926, ọ degharịrị echiche ya. Onye edemede ahụ ghọtara na nsogbu ndị ahụ ka dị, na ụfọdụ echiche ndị edepụtara n'akwụkwọ ya ezighi ezi.
N'otu oge ahụ, Wittgenstein ghọrọ onye edemede nke akwụkwọ ọkọwa okwu ụmụaka nke ịkpọ okwu na mkpope. N'otu oge ahụ, ọ mere ọtụtụ ndezigharị na "Logical-Philosophical Treatise", nke bidoro ịnọchite anya 7 aphorisms.
Ebumnuche bụ isi bụ njirimara nke usoro ezi uche dị na ya na nhazi nke ụwa. N'aka nke ya, ụwa nwere eziokwu, ọ bụghị nke ihe, dịka e gosipụtara ya n'ọtụtụ usoro ihe ọmụma.
Asusu dum abughi ihe kariri nkowa zuru oke nke ihe nile di n’uwa, ya bu, ihe nile. Asụsụ na-erubere iwu nke mgbagha ma na-etinye onwe ya na nhazi. Ahịrịokwu niile nke na-emegide mgbagha enweghị isi. Ihe enwere ike ịkọwa nwere ike ịme.
Akwụkwọ nkwekọrịta ahụ kwụsịrị na aphorism nke asaa, nke na-agụ dị ka ndị a: "Ihe na-agaghị ekwe omume ikwu banyere ya bara uru ịgbachi nkịtị." Otú ọ dị, nkwupụta a kpalitere nkatọ ọbụna n'etiti ụmụazụ Ludwig Wittgenstein, na njikọ nke o kpebiri idegharị ozizi a.
N’ihi ya, onye ọkà ihe ọmụma nwere echiche ọhụrụ ndị na-ekpughe asụsụ dị ka usoro mgbanwe nke ọnọdụ, bụ́ ebe a pụrụ ịnọ na-emegiderịta onwe ha. Ugbua oru nke ihe omuma bu imeputa iwu di mfe ma ghota maka ojiji nke nkeji asusu ma wepu ihe di iche.
Ebumnuche nke Wittgenstein mechara kụziere nkà ihe ọmụma asụsụ, na-emetụtakwa akụrụngwa ọhụụ Anglo-America. N'otu oge, na ndabere nke echiche ya, a tụpụtara echiche nke ezi uche positivism.
Na 1929 Ludwig biri na Great Britain, ebe ọ rụrụ ọrụ dị ka onye nkuzi na Trinity College. Mgbe Anschluss gasịrị na 1938, ọ ghọrọ nwa amaala Germany. Dị ka ị maara, ndị Nazi ji ịkpọasị ndị Juu kpọrọ ndị Juu asị, na-akpagbu ha na ịkpagbu ha.
Wittgenstein na ndị ikwu ya mechara bụrụ otu n’ime ndị Juu ole na ole Hitler nyere ọkwá agbụrụ pụrụ iche. Nke a bụ n'ụzọ dị ukwuu n'ihi ikike ego nke sayensị. Ọ natara amaala Britain ka otu afọ gachara.
N'oge a Ludwig dere akụkọ ndụ na nkuzi na mgbakọ na mwepụ na nkà ihe ọmụma na Cambridge. Mgbe Agha Worldwa nke Abụọ dị elu (1939-1945), ọ hapụrụ ọrụ sayensị ya ka ọ rụọ ọrụ n'usoro n'otu ụlọ ọgwụ. Mgbe agha ahụ biri, ọ hapụrụ Mahadum nke Cambridge ma lekwasị anya na ederede.
Wittgenstein rụrụ ọrụ iji mepụta nkà ihe ọmụma ọhụrụ nke asụsụ. Isi ọrụ nke oge ahụ bụ Nkà Mmụta Ihe Ọmụma, nke e bipụtara mgbe onye edemede ahụ nwụsịrị.
Ndụ onwe
Ludwig nwere mmekọ nwoke na nwoke, ya bụ, ya na ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke nwee mmekọrịta chiri anya. Na njedebe nke 1920s, ọ zutere Switzerland Margarita Resinger.
Ruo afọ 5, nwa agbọghọ ahụ diri ndụ ndụ Wittgenstein, ma mgbe ọ gachara Norway, ndidi ya gwụrụ. N'ebe ahụ, o mechara ghọta na ya na onye ọkà ihe ọmụma agaghị ebi n'otu ụlọ.
Ndị hụrụ Ludwig n'anya ma ọ dịkarịa ala mmadụ 3: David Pincent, Francis Skinner na Ben Richards. Ọ bụ ihe ijuanya na onye ọkà mmụta sayensị nwere ụda zuru oke, bụrụ ezigbo onye egwu. Ọ bụkwa ezigbo onye ọkpụ na onye na-ese ụkpụrụ ụlọ.
Ọnwụ
Ludwig Wittgenstein nwụrụ na Eprel 29, 1951, n'afọ 62. Ihe kpatara ọnwụ ya bụ ọrịa kansa prostate. E liri ya dị ka ọdịnala ndị Katọlik si dị n'otu ebe ili ozu nke Cambridge.
Foto Wittgenstein
