Ọ bụrụ na, afọ 200 gara aga, mmadụ kwuru na isi ihe na-akpata ọtụtụ agha na narị afọ nke iri abụọ ga-abụ mmanụ, ndị ọzọ ga-enwe obi abụọ na ọ ruru eru. A na-ere mmiri mmiri a na-adịghị emerụ ahụ, na-esi isi ọma na ụlọ ahịa ọgwụ? Needsnye chọrọ ya, nke mere na ọ bụ ihe ezi uche dị na ịmalite agha?
N'ihi ule ule ndị a? Gbanyụọ!
Mana n'ime oge dị mkpirikpi, site n'ụkpụrụ akụkọ ihe mere eme, mmanụ abụrụla akụrụngwa kachasị baa uru. Ọ bụghị ihe bara uru n’uru bara uru, kama ọ gbasara ịdị obosara nke itinye n'ọrụ na akụnụba.
Ihe mbu mwuuru na mmanu mere mgbe ejiri manu oku sitere na ya mee ihe. Mgbe ahụ, a hụrụ ojiji nke mmanụ a na - echeburu na mbụ - igwegharị ụwa malitere. Mgbe ahụ, ejiri ihe mkpofu nhazi ọzọ - mmanụ na mmanụ dizel. Ha mụtara imepụta ọtụtụ ihe na mmanụ site na mmanụ, ọtụtụ n'ime ha anaghị adị na ọdịdị.
Refinlọ mmanụ nke oge a
Ọzọkwa, ọnụnọ dị na mpaghara ya nke nkwụnye ego nke ihe ndị a bara uru ma jikwaa ebe niile anaghị eweta ọganihu ma ọ bụ kwụsie ike akụ na ụba steeti. Ọ bụghị site na steeti na-emepụta mmanụ, kama ọ bụ site na ụlọ ọrụ na-ahụ maka ọdịnala, nke na-akwado ike ndị agha nke steeti kachasị ukwuu. Ndị gọọmentị na-anatakwa akụkụ nke ego ndị mmanụ mmanụ kwetara ịkwụ. Dịka ọmụmaatụ, ozugbo Agha IIwa nke Abụọ gasịrị, mba ndị Arab natara n'agbata $ 12 na $ 25 kwa gbọm mmanụ mmanụ hapụtara na mpaghara ha. Agbalị igwu egwuregwu ha maka ụfọdụ ndị isi nwere obi ike wee chụọ ọrụ ha, yana ndụ ha. Na mba ha, enweghị afọ ojuju na ihe (na mba ebe onye ọ bụla nwere obi ụtọ n'ihe niile), ọbụnakwa na n'ihu tupu obi ike dina ọtụtụ nhọrọ nke ịgba arụkwaghịm, nchụpụ, ọnwụ, ma ọ bụ nchikota nhọrọ ndị a.
Omume a na-aga n'ihu taa. Ọzọkwa, a na-akwatu ndị isi ala na ndị isi ala ma ọ bụghị gbuo ha maka omume, kama ọ bụ maka usoro iwu ịme ha. Onye ndu Libya Muammar Gaddafi na-akwụsi ike n'akụkụ West, mana nke a azọpụtaghị ya na igbu ọchụ obi ọjọọ. Ihe akara aka ya adighikwa iche na nke Saddam Hussein, onye choro ibi ndu nke aka ya. Oge ụfọdụ “ọla edo ojii” na-abụ nkọcha ...
1. Ruo n'etiti narị afọ nke iri abụọ, Baku bụ isi obodo na-emepụta mmanụ nke Russia na USSR. Ha maara banyere mmanụ na Russia na mbụ, marakwa etu esi ahazi ya, mana mgbe na 1840 gọvanọ nke Transcaucasia zigara mmanụ nke Baku na Academy of Sciences, ndị ọkà mmụta sayensị zara ya na mmiri a abaghị uru maka ihe ọ bụla ọzọ karịa ite mmanụ axia bogie. Afọ ole na ole fọdụrụ tupu mmanụ ala ...
2. ctionmịpụta mmanụ anaghị eweta ọganiihu na ọganiihu na ndụ. Onye guzobere ụlọ ọrụ mmanụ Russia, Fyodor Pryadunov, jiri ọla kọpa mee ka ọla kọpa na ụzọ ruo mgbe ọ chọtara ebe mmanụ. Onye nde mmadu tinyere ego ya niile na mmepe nke nkwụnye ego, nata enyemaka gọọmentị, mana ọ nweghị ihe ọ bụla. Fyodor Pryadunov nwụrụ n'ụlọ mkpọrọ ụgwọ.
Fyodor Pryadunov
3. E mepere mmanụ mbụ nke ụwa na mbido 1856 na ebe bụ Poland ugbu a. Ignacy Lukashevich mepere ụlọ ọrụ na-emepụta mmanụ ọkụ na mmanụ maka usoro mmanu, ọnụ ọgụgụ ha rịrị elu dị ka nnukwu mmiri n'oge mgbanwe sayensị na teknụzụ. Osisi ahụ dịgidere naanị otu afọ (ọ gbara ọkụ), mana ọ na-ewepụta ihe ndị bụ isi maka onye okike ya.
Agụụ Lukashevich
4. Mkparịta ụka azụmahịa mbụ, nke mmanụ kpatara, yiri ka ọ bụ farce mgbe otu narị afọ na ọkara gasịrị. Ọkammụta ama ama ama America bụ Benjamin Silliman natara iwu site n'aka otu ndị ọchụnta ego na 1854. Ihe kachasị mkpa nke iwu a dị mfe: ịchọpụta ma ọ ga-ekwe omume iji mmanụ maka ọkụ, yana n'okporo ụzọ, ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, iji chọpụta njirimara ọ bụla bara uru nke fosil a, na mgbakwunye na nke ọgwụ (mgbe ahụ, a na-ere mmanụ n'ụlọ ahịa ọgwụ ma jiri ya na-agwọ ọtụtụ ọrịa). Silliman mezuru iwu ahụ, mana ndị ahịa azụmaahịa shark adịghị ọsọ ọsọ ịkwụ ụgwọ maka ọrụ ahụ. Onye ọkà mmụta sayensị kwesịrị iyi egwu mbipụta nsonaazụ nyocha na pịa, ma ọ bụ mgbe nke ahụ natara ego achọrọ. Ọ bụ 526 dollar 8 cents. Na “ndị ọchụnta ego” enweghị amamihe - ha enweghị ụdị ego ahụ n'ezie, ha ga-agbaziri.
Ben Silliman enyeghị ihe nyocha ya n'efu
5. Mmanụ nke dị na oriọna mmanụ nke mbụ enweghị ihe ọ bụla jikọrọ ya na mmanụ - a na-enwetazi kerosene n'ọkụ. Naanị na ọkara nke abụọ nke narị afọ nke 19, mgbe anyị kwusịrị ihe ọmụmụ nke B. Silliman, ha malitere inweta kerosin na mmanụ. Ọ bụ ngbanwe nke mmanụ mmanụ na-akpali mmanụ na-agbawa agbawa maka mmanụ.
6. Na mbu, nhicha mmanu ka emere iji nweta manu oku na mmanu mmanu. Mpekere mpempe ọkụ (yabụ, mmanụ ụgbọ ala) bụ ngwaahịa nke nhazi. Naanị site na mmalite narị afọ nke 20, na mgbasa nke ụgbọala, mmanụ ụgbọala ghọrọ ngwaahịa azụmahịa. Ma laghachi na 1890s na United States, ị nwere ike ịzụta ya maka 0,5 cents kwa lita.
7. Mikhail Sidorov chọpụtara mmanụ na Siberia na 1867, mana ọnọdụ ihu igwe siri ike na ọnọdụ ala n'oge ahụ mere ka mmịpụta nke "ọla edo ojii" dị na mgbago ugwu abaghị uru. Sidorov, onye mere nde kwuru nde ihe site na igwu ọla edo, ọghọm wee mejupụta mmanụ ndị na-emepụta mmanụ.
Mikhail Sidorov
8. Nnukwu ngwongwo mmanụ US buru ibu bidoro n'obodo nta nke Titusville, Pennsylvania. Ndi mmadu meghachiri na nchoputa nke ihe omuma ohuru dika ihe edo. N’ụbọchị ole na ole n’afọ 1859, ọnụ ọgụgụ ndị bi na Titusville mụbara ọtụtụ oge, ma baịlị wiski, nke a wụsara mmanụ a wụrụ mmanụ, zụtara ọtụtụ ugboro dị oke ọnụ karịa ego nke ụdị mmanụ yiri ya. N'otu oge ahụ, ndị na-emepụta mmanụ natara nkuzi mbụ gbasara nchekwa ha. "Houselọ nkwakọba ihe" nke Colonel E. L. Drake (onye edemede nke ahịrịokwu a ma ama na onye ọka ikpe ukwu bụ mgbọ isii ya Colt), nke ndị ọrụ ya bụ ndị mbụ chọtara mmanụ, gbara ọkụ n'ọkụ ọkụ ọkụ nkịtị. A na-echekwa mmanụ n'ụlọ nkwakọba ihe ọbụna na ite ...
Colonel Drake, n'agbanyeghị na ọ ruru eru, nwụrụ na ịda ogbenye
9. Agbanwe n’ego mmanụ abụghi ihe mepụtara na narị afọ nke iri abụọ. Ozugbo mmeghe nke ihe mbụ na-asọpụta nke ọma na Pennsylvania, na-amịpụta gbọmgbọm 3,000 kwa ụbọchị, ọnụ ahịa dara site na $ 10 ruo 10 cents, wee rute $ 7.3 otu gbọmgbọm. Na ihe a niile otu afọ na ọkara.
10. Na Pennsylvania, nke dị nso n’ebe a ma ama na Titusville, e nwere obodo nke akụkọ ihe mere eme na-adịghị ewu ewu na mgbasa ozi. A na-akpọ ya olulu. N’afọ 1865, ewepụtara mmanụ na mpaghara ya, ọ bụ n’ọnwa Jenụwarị. N’ọnwa Julaị, otu onye bi n’olulu ahụ, onye n’afọ gara aga n’enweghi ihe ịga nke ọma gbalịrị inweta mgbazinye ego n’ụlọ akụ maka $ 500 maka nchekwa ala na ala ubi, rere ugbo a maka $ 1.3 nde, ọnwa ole na ole ka nke ahụ gasịrị, onye nwe ụlọ ahụ rere ya ọzọ maka nde 2. Banlọ akụ, ụlọ ọrụ telegraph, ụlọ oriri na ọ hotelsụ ,ụ, akwụkwọ akụkọ, ụlọ obibi na-apụta n’obodo ahụ. Ma olulu mmiri ahụ tara, na Jenụwarị 1866 Peethole laghachiri na steeti ọ na-emebu nke oghere ọchịchịrị kpuru ìsì.
11. Mgbe chi bọrọ nke mmanụ, John Rockefeller, onye nwere azụmaahịa mmanụ a na-akwanyere ùgwù n'oge ahụ (ọ zụtara ọkara nke òkè ya na $ 72,500), ka hapụrụ n'ụzọ na-enweghị buns ọ na-emebu. Ọ bịara bụrụ na onye na-eme bred onye German, onye ezinụlọ ya si na-azụta akwụkwọ mpịakọta ruo ọtụtụ afọ, kpebiri na azụmahịa mmanụ ahụ dịkwuo mma, rere ebe a na-eme bred ma hiwe ụlọ ọrụ mmanụ. Rockefeller kwuru na ya na ndị mmekọ ya ga-azụta ụlọ ọrụ mmanụ n'aka German ma mee ka o kwenye ịlaghachi n'ọrụ ya. N'ịmara usoro Rockefeller na azụmaahịa, enwere ike ịsị na ị nwere ike ịsị na German anataghị dime maka ụlọ ọrụ ya - ndị Rockefellers maara mgbe niile ka ha kwenye.
John Rockefeller na-ele anya na oghere igwefoto dị ka ihe maka mmụba nke ọma
12. Echiche nke ịchọ mmanụ na Saudi Arabia maka eze nke mba a mgbe ahụ bụ Ibn Saud kpaliri Jack Philby - nna onye isi ọrụ ọgụgụ isi ụwa a ma ama. N'iji ya tụnyere nna ya, Kim bụ ihe nlere nke nwa nwoke. Jack Philby akatọwo ndị ọchịchị Britain mgbe niile, ọbụlagodi mgbe ọ na-arụ ọrụ ọha. Ma mgbe ọ kwụsịrị, Jack gara niile. Ọ kwagara Saudi Arabia ma gbanwee Islam. N'ịbụ onye ghọrọ ezigbo enyi nke King Ibn Saud, Philby Sr. nọrọ ọtụtụ oge na ya na njem gburugburu mba ahụ. Isi ihe abụọ dị na Saudi Arabia na 1920 bụ ego na mmiri. O nweghị onye ma ibe ya kọrọ. Philby tụrụ aro ka ị chọọ mmanụ kama ịsị mmiri - ọ bụrụ na achọtara ya, nsogbu abụọ nke alaeze ahụ ga-edozi.
Ibn Saud
13. Nụcha anụ na petrochemicals bụ abụọ dị iche iche ọrụ. Ndị na-anụcha ọkụ na-ekewa mmanụ n'ime irighiri ihe dị iche iche, ndị ọkà n'ihe banyere mmanụ na-enwetakwa mmanụ ha n'èzí, dị ka ákwà sịntetik ma ọ bụ nri fatịlaịza.
14. N’ịchọ ịtụ anya na ndị agha Hitler ga-enwe mmeri na Transcaucasus na ụkọ mmanụ so ya, Soviet Union, n’okpuru nduzi nke Lavrenty Beria, chepụtara ma mejuputa atụmatụ mbụ maka ibufe mmanụ. A na-etinye mmiri mmiri na-ere ọkụ na-ewepụta na mpaghara Baku na tankị ụgbọ okporo ígwè, wee tụba n'ime Osimiri Caspian. E kegidere tankị ndị ahụ ma dọkpụrụ Astrakhan. N’ebe ahụ, e tinyere ha ọzọ n’ụgbọ ịnyịnya ma bugharịa ha n’ebe ugwu. A na-echekwa mmanụ ahụ nanị na ndagwurugwu ndị a kwadebere n'ụzọ kwesịrị ekwesị, n'akụkụ ọnụ ha nke e mere ndokwa nke ide mmiri.
Hydro ụgbọ oloko?
15. Igha ụgha doro anya na imezi okwu ọnụ nke malitere na ntanetị TV na ibe akwụkwọ akụkọ n'oge nsogbu mmanụ 1973 bụ mbuso agha siri ike nye ndị nkịtị America na Europe. Iduzi akwụkwọ akụkọ "nwere onwe" nke ndị ndu wụsara ihe nzuzu na ntị ụmụ amaala ibe ha na mmụọ nke "mba ndị na-emepụta mmanụ ala Arab kwesịrị ịmị mmanụ naanị nkeji 8 iji zụta ụlọ ọrụ Eiffel na ndị ọrụ niile na ụlọ ọrụ njikwa." Eziokwu ahụ bụ na ego a na-enweta kwa afọ nke mba asatọ na-emepụta mmanụ mmanụ Arabị gafere ntakịrị karịa karịa 4% nke US GDP ka nọ na-eche.
"Ndi Arab we zuru petrol gi, nwannem"
16. Emeghere mmanụ izizi mbụ na 1871 na Titusville. Na-ere ahịa na ụdị nkwekọrịta atọ: "ntụpọ" (nnyefe ozugbo), nnyefe ụbọchị 10 ma mara anyị niile "n'ọdịnihu", nke mere ọgaranya wee daa akụ, na-ahụghị mmanụ na anya.
17. Nnukwu kemist Dmitry Mendeleev hụrụ ikike mmanụ na ụlọ ọrụ. Dmitry Ivanovich chepụtara ngwa maka ịgbanye mmanụ na mmanụ na-aga n'ihu maka ịmepụta mmanụ na mmanụ ogologo oge tupu ha adaba.
Dmitry Mendeleev kwenyere n'ụzọ ziri ezi na iji mmanụ dị ka mmanụ ọkụ adịghị mma
18. N’ebe ọdịda anyanwụ Europe na United States, a ga-anụ akụkọ banyere “nsogbu mmanụ ụgbọ ala” nke 1973-1974 ọbụna site na nnukwu ụmụ ụmụ ụmụ mmadụ ndị buuru ụgbọala ha banye ebe a na-adọba ụgbọala na nso ọdụ mmanụ. Ndị Arab jọgburu onwe ha bulitere ọnụ ahịa mmanụ site na 5,6 ruo dollar 11.25 kwa gbọmgbọm. N'ihi omume aghụghọ ndị a, galọn mmanụ nnukwu nna ochie ji okpukpu anọ gbagoro. N'otu oge ahụ, dollar dara site na ihe dịka 15%, nke mere ka ọ ghara ịda mbà.
Mmanụ ụgbọala. Hippies picnic na ụzọ efu
19. Akuko banyere mbido oru mmanu na Iran ka akowara ugbua dika ihe ndi na-ebe akwa. Onye na-egwu ọla edo bụ William D'Arcy n'oge agadi ya (afọ 51 na ihe dịka nde 7 n'ụlọ nkwakọba ihe) gara Iran ịchọ mmanụ. Shah nke Iran na ndị ozi ya maka 20,000 pound na nkwa akụkọ ifo nke 10% mmanụ na 16% nke uru nke ụlọ ọrụ na-achọta mmanụ, nye 4/5 nke mpaghara Iran maka mmepe. Injinia ahụ, nke D'Arcy na ụlọ ọrụ ahụ kwụsịrị, na-emefu ego niile, mana ọ chọtaghị mmanụ (n'ezie!), Ma nata iwu ka ọ gaa England. Injinia (aha ya bụ Reynolds) emeghị iwu ahụ, wee gaa n'ihu nyocha ahụ. Ọ bụ mgbe ahụ ka ọ malitere ... Reynolds hụrụ mmanụ, D'Arcy na ndị na - ekenye ya hụrụ ego, shah na - ejide 20,000 pound yana ya, yana mmefu ego nke Iran, nke D'Arcy (onye guzobere British Petroleum) ji ịnụ ọkụ n'obi nwee ego, ahụghị ọbụna nwere mmasị nnabata ...
William D'Arcy n'ọchịchọ ya maka mmanụ enweghị ike ịda mba ọbụlagodi na nká
20. Ọnwụ nke Enrico Mattei bụ ezigbo ihe atụ nke mores na-agbasasị na ndị ọkachamara mmanụ. A họpụtara onye directortali ka ọ bụrụ onye ntụzi ọrụ nke ụlọ ọrụ na-ahụ maka ike nke steeti AGIP mgbe Agha IIwa nke Abụọ gasịrị. Okwesiri ikwado akụ na ụba nke agha bibiri, wee ree ụlọ ọrụ ahụ. N'oge na-adịghị anya, Mattei jisiri ike ịtụte ma gbasaa ụlọ ọrụ ahụ, na-achọta obere mmanụ na gas na intali. Ka oge na-aga, e guzobere nchegbu metụtara ike karịa ENI na ndabere nke AGIP, nke na-achịkwa oke ọdụm nke akụ na ụba Italiantali. Ka Mattei nọ na-arụ ọrụ na mpaghara Apennine Peninsula, ha eleghara ikike ya anya. Ma mgbe ụlọ ọrụ begantali malitere ịmekọrịta nkwekọrịta onwe ha maka ịnye mmanụ sitere na USSR na mba ndị ọzọ nwere mmekọrịta ọha na eze, ebumnuche ahụ kwụsịrị ngwa ngwa. Planegbọ elu ahụ Mattei nọ n'ụgbọelu kpọkasịrị. Na mbu, enyere mkpebi gbasara nrụrụ aka na nrụrụ aka ma ọ bụ mmezigharị ụgbọelu, mana nyochaghachi gosipụtara na ụgbọ elu ahụ gbawara. A chọpụtabeghị ndị kpara arụ ahụ.
Enrique Mattei gbalịrị ịrị elu na-ezighi ezi na ntaramahụhụ siri ike. Ahụghị ndị na-eso ụzọ
