Euclid ma ọ bụ Euclid (c. Onye mgbakọ na mwepụ mbụ nke ụlọ akwụkwọ Alexandria.
N’ọrụ ya gbara ọkpụrụkpụ “Mbido” ọ kọwara planimetry, stereometry na ọnụọgụ ọgụgụ. Onye edemede nke ọrụ na optics, egwu na mbara igwe.
E nwere ọtụtụ ihe na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Euclid, nke anyị ga-emetụ aka n'isiokwu a.
Yabụ, nke a bụ obere akụkọ ndụ Euclid.
Biography nke Euclid
A mụrụ Euclid n’ihe dị ka 325 BC. e. Otú ọ dị, ụbọchị a nwere ọnọdụ. Amaghikwa ebe amuru ya.
Fọdụ ndị na-ede akụkọ ndụ Euclid na-atụ aro na a mụrụ ya n'Aleksandria, ebe ndị ọzọ - na Taịa.
Nwatakịrị na ntorobịa
N'ezie, ọ nweghị ihe amatara gbasara mmalite afọ ndụ Euclid. Dabere na akwụkwọ ndị ka dị ndụ, ọ nọrọ ebe ka okenye na Damaskọs.
A nabatara na Euclid si n'ezinụlọ bara ọgaranya. Nke a bụ n'ihi na ọ gụrụ akwụkwọ n'ụlọ akwụkwọ Athenian nke Plato, ebe ndị ogbenye dara ego nwere ike ịmụ akwụkwọ.
Okwesiri ighota na Euclid maara nke oma na echiche ihe omuma nke Plato, n'ọtụtụ uzo ikerita nkuzi nke onye ama ama ama.
N'ụzọ bụ isi, anyị maara banyere akụkọ ndụ Euclid maka ọrụ nke Proclus, n'agbanyeghị eziokwu ahụ ọ dịrị ndụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 8 narị afọ mgbe e mesịrị karịa mgbakọ na mwepụ. Ọzọkwa, a chọtara ụfọdụ ozi sitere na ndụ Euclid na ọrụ nke Pappa nke Alexandria na John Stobey.
Ọ bụrụ n’ị tụkwasịrị obi n’ihe ọmụma nke ndị sayensị ọhụụ, mgbe ahụ Euclid bụ onye nwere obi ọma, onye nwere nsọpụrụ na onye nwere nzube.
Ebe ọ bụ na obere data gbasara nwoke, ụfọdụ ndị ọkachamara na-atụ aro na Euclid kwesịrị ịghọta dị ka otu ndị ọkà mmụta sayensị Alexandria.
Mgbakọ na mwepụ
N'oge oge ya, Euclid nwere mmasị ịgụ akwụkwọ na Ọbá akwụkwọ Alexandria a ma ama. Ọ mụrụ mgbakọ na mwepụ nke ọma ma nyochakwa ụkpụrụ geometric na tiori enweghị ọgụgụ isi.
N’oge na-adịghị anya, Euclid ga-ebipụta nchoputa ya na nchọta nke ya na isi ọrụ ya, Inception. Akwụkwọ a enyela nnukwu aka na mmepe mgbakọ na mwepụ.
Ọ nwere mpịakọta 15, nke ọ bụla lekwasịrị anya n'otu akụkụ sayensị.
Onye edemede ahụ tụlere njirimara nke ihe na-emekọ ihe ọnụ na triangles, tụlere jiometrị nke okirikiri na nkuzi izugbe nke otosịrị iru.
Ọzọkwa na "Elements" a na-akwụ ụgwọ maka echiche nke ọnụọgụ. O gosipụtara enweghị njedebe nke oge primes, nyochaa ọnụ ọgụgụ zuru oke ma chọpụta echiche dị ka GCD - nkewa kachasị ukwuu. Taa, ịchọta nkewa a ka akpọrọ Euclid algorithm.
Na mgbakwunye, n'ime akwụkwọ ahụ onye dere edepụtara ntọala nke stereometry, wepụtara usoro mmụta na cones na pyramid, na-echefughi ịkọwa oke nke mpaghara okirikiri.
Ọrụ a nwere ọtụtụ ihe ọmụma dị mkpa, ihe akaebe na nchọpụta nke ọtụtụ ndị na-ede akụkọ banyere Euclid nwere mmasị ikwenye na otu ndị mmadụ dere "cikpụrụ".
Ndị ọkachamara ewepụghị na ndị sayensị dị ka Archytas nke Tarentum, Eudoxus nke Cnidus, Theetetus nke Atens, Gipsicles, Isidore nke Miletus na ndị ọzọ rụrụ akwụkwọ ahụ.
Ruo puku afọ abụọ sochirinụ, Mmalite bụụrụ akwụkwọ ọgụgụ kacha mkpa na jiometrị.
Ekwesiri ighota na otutu ihe di n'ime akwukwo abughi ihe ha choputara, ma obu ihe omuma nke mbu. N'ezie, Euclid ji ịhazi ihe ọmụma mara n'oge ahụ.
Ewezuga cikpụrụ, Euclid bipụtara ọtụtụ ọrụ ndị ọzọ gbasara ngwa anya, ụzọ ngagharị, na iwu nke igwe. Ọ bụ onye edemede nke ngụkọta akụkọ ndị ama ama na-eme na geometry - nke akpọrọ "Euclidean rụrụ".
Ọkà mmụta sayensị mekwara ngwa maka ịtụ eriri nke eriri ma nyochaa oke nkeji, nke dugara n'ịmepụta ngwa egwu keyboard.
Nkà ihe ọmụma
Euclid mepụtara echiche ọgụgụ isi Plato nke ihe 4, nke jikọtara ya na 4 polyhedra oge niile:
- ọkụ bụ tetrahedron;
- ikuku bụ octahedron;
- ụwa bụ cube;
- mmiri bụ icosahedron.
N’ebe a, “mmalite” ka enwere ike ịghọta dị ka izizi izizi na mwube nke “Platonic solids”, ya bụ, 5 polyhedra oge niile.
Ihe akaebe nke enwere ike iwu ụdị aru a na-ejedebe na nkwupụta na ọ nweghị anụ ahụ ndị ọzọ na-abụghị ndị ọzọ nọchiri anya ha.
Okwesiri ighota na ejiri ihe omuma na ihe omuma nke Euclid nwee nmekorita nke na enyere aka ighota uzo ezi uche nke onye edemede.
Ndụ onwe
Anyị amaghị ihe ọ bụla gbasara ndụ Euclid. Dị ka otu akụkọ si kwuo, Eze Ptolemy, bụ́ onye chọrọ ịmụ banyere geometry, gakwuuru onye ọkà ná mgbakọ na mwepụ ka o nyere ha aka.
Eze ahụ rịọrọ Euclid ka o gosi ya ụzọ kachasị mfe maka ihe ọmụma, nke onye na-eche echiche zara ya: "Ọ dịghị ụzọ eze ga-aga geometry." N'ihi ya, okwu a ghọrọ nku.
E nwere ihe akaebe na Euclid mepere ụlọ akwụkwọ mgbakọ na mwepụ nkeonwe na Ọbá akwụkwọ nke Alexandria.
O nwebeghị otu mkpụrụ ihe atụ ndị ọkammụta a pụrụ ịtụkwasị obi nke dịgidere ruo taa. Maka nke a, eserese na eserese niile nke Euclid bụ echiche efu n’echiche nke ndị dere ha.
Ọnwụ
Ndị na-ede akụkọ ndụ Euclid enweghị ike ikpebi ụbọchị ọ ga - anwụ. A nabatara na nnukwu onye mgbakọ na mwepụ nwụrụ na 265 BC.
Foto Euclid
