Francis Bacon (1561-1626) - Ọkà ihe ọmụma Bekee, ọkọ akụkọ ihe mere eme, ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ọkàiwu, nchoputa nke empiricism na English ịhụ ihe onwunwe n'anya. Ọ bụ onye na-akwado ụzọ aghụghọ sayensị doro anya na-egosi.
Ndị ọkà mmụta sayensị megidere iwepụ nnabata site na iji usoro sitere na nyocha nke uche nke data nnwale.
E nwere ọtụtụ ihe na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Francis Bacon, nke anyị ga-ekwu maka ya n'isiokwu a.
Ya mere, ebe a bụ obere akụkọ ndụ Bacon.
Francis Bacon biography
A mụrụ Francis Bacon na Jenụwarị 22, 1561 na Greater London. O tolitere ma tolite n'ezinụlọ bara ọgaranya. Nna ya, Sir Nicholas, bụ otu n’ime ndị ọnụ na-eru n’okwu n’obodo ahụ, nne ya, Anna, bụkwa ada ada Anthony Cook, onye zụlitere Eze Edward nke England na Ireland.
Nwatakịrị na ntorobịa
Ihe omume Francis bụ nke nne ya nwere ezigbo mmụta. Nwanyị ahụ maara Greek, Latin, French na ancienttali oge ochie, nke si na ya sụgharịa ọrụ okpukpe dị iche iche na Bekee.
Anna bụ onye Puritan na-anụ ọkụ n'obi - onye Protestant nke bekee na-anaghị asọpụrụ ikike nke ụka. Enye ama emehe ye mme adaiso ido ukpono Calvin emi enye ekewetde leta ọnọ.
N'ime ezinụlọ Bacon, a gbara ụmụaka niile ume ka ha jiri nlezianya nyochaa ozizi mmụta okpukpe yana ịgbaso usoro okpukpe. Francis nwere ikike ọgụgụ isi dị mma na akpịrị ịkpọ nkụ maka ihe ọmụma, mana ahụ esichaghị ya ike.
Mgbe nwatakịrị nwoke ahụ dị afọ 12, ọ banyere College of the Holy Trinity na Cambridge, ebe ọ gụrụ akwụkwọ maka ihe dịka afọ 3. Kemgbe ọ bụ nwata, ọ na-anọkarị n'oge mkparịta ụka na isiokwu ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ebe ọ bụ na ọtụtụ ndị ọrụ ama ama bịakwutere nna ya.
Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na mgbe Bacon gụsịrị akwụkwọ na kọleji, ọ malitere ikwu okwu na-adịghị mma banyere nkà ihe ọmụma Aristotle, na-ekwenye na echiche ya dị mma naanị maka esemokwu nkịtị, mana ọ waghị elele ọ bụla na ndụ kwa ụbọchị.
N'oge ọkọchị nke 1576, site na nkwado nna ya, onye chọrọ ịkwadebe nwa ya maka ọrụ nke steeti, ezigara Francis na mba ofesi dịka akụkụ nke ndị nnọchi anya onye nnọchi anya mba England na France, Sir Paulet. Nke a nyeere Bacon aka inweta ahụmịhe dị ukwuu na ngalaba nke diplọma.
Ndọrọ ndọrọ ọchịchị
Mgbe onye isi ezinụlọ ahụ nwụsịrị na 1579, Francis nwere nsogbu ego. N'oge ndụ ya, o kpebiri ịmụ iwu n'ụlọ akwụkwọ barrister. Mgbe afọ 3 gasịrị, nwoke ahụ ghọrọ ọkàiwu, wee bụrụ onye omeiwu.
Ruo 1614, Anụ ezi na-ekere òkè na arụmụka na nnọkọ nke House of Commons, na-egosipụta ezigbo okwu. Site n'oge ruo n'oge ọ na-akwadebe akwụkwọ ozi nye Queen Elizabeth 1, bụ nke ọ na-anwa iji ezi uche tụlee otu ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
Mgbe ọ dị afọ 30, Francis ghọrọ onye ndụmọdụ ndụmọdụ ọkacha mmasị nke Queen, Earl of Essex. O gosipụtara onwe ya ịbụ ezi onye ịhụ mba n'anya n'ihi na n'afọ 1601 Essex chọrọ ime nnupụisi, Bacon, ebe ọ bụ onye ọka iwu, boro ya ebubo ịgba ọchịchị mgba okpuru n'ụlọ ikpe.
Ka oge na-aga, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị malitere ịkatọ omume nke Elizabeth 1, nke mere na ọ dabara na ihere nke Queen ma nwee ike ịdabere n'ịkwalite ọrụ ya. Ihe niile gbanwere na 1603, mgbe Jekọb 1 Stuart batara n’ọchịchị.
Eze ọhụrụ a toro ọrụ Francis Bacon. Ọ kwanyeere ya ugwu na aha nke Baron nke Verulam na Viscount nke St Albans.
N’afọ 1621, e jidere Bacon nara ego. Ọ gọnahụghị na ndị mmadụ, ndị ọ na-ekpe ikpe n'ụlọ ikpe, na-enyekarị ya onyinye. Otú ọ dị, o kwuru na nke a emetụtaghị usoro ikpe ahụ n'ụzọ ọ bụla. Ka o sina dị, a napụrụ onye ọkà ihe ọmụma ọkwá ya ọ bụla ma machibido ya ịbịa n'ụlọ ikpe.
Ihe omuma na nkuzi
A na-ewere isi akwụkwọ ọgụgụ nke Francis Bacon dị ka "Nnwale, ma ọ bụ ụkpụrụ omume na ndọrọ ndọrọ ọchịchị." Otu ihe na-akpali mmasị bụ na o were ya afọ iri abụọ na asatọ ide akwụkwọ a!
N’ime ya, onye dere akwụkwọ ahụ tụgharịrị uche n'ọtụtụ nsogbu na àgwà mmadụ bu pụta ụwa. Karịsịa, o gosipụtara echiche ya banyere ịhụnanya, ọbụbụenyi, ikpe ziri ezi, ndụ ezinụlọ, wdg.
Okwesiri ighota na obu ezie na Bacon bu onye oka iwu mara amara na onye ndoro-ndoro ochichi, nkà ihe omuma na sayensi bu ihe nlere anya ya n’oge ndu ya. Ọ na-akatọ mbelata nke Aristotelian, bụ nke ama ama n'oge ahụ.
Kama, Francis tụpụtara ụzọ iche echiche ọhụrụ. Na-atụ aka n'ọnọdụ ọnọdụ sayensị dị njọ, o kwuru na rue ụbọchị ahụ ihe nchoputa sayensị niile mere na mberede, na ọbụghị usoro. Enwere ike ịchọta ọtụtụ ihe ọzọ ma ọ bụrụ na ndị sayensị ejiri usoro ziri ezi.
Site na usoro, Anụ ezi pụtara ụzọ, na-akpọ ya isi ụzọ nyocha. Ọbụna onye ngwọrọ nke na-aga n'okporo ụzọ ga-achụso onye ahụ siri ike gbasoro ụzọ.
Ihe omuma sayensi kwesiri ịdabere na ntinye - usoro nke ezi uche dị na ya dabere na mgbanwe site na otu ọnọdụ gaa n'ozuzu ya, na nnwale - usoro emere iji kwado, gbaghaa ma ọ bụ gosipụta nkwupụta.
Ntinye na-enweta ihe ọmụma site na ụwa gbara ya gburugburu site na nnwale, nyocha na nkwenye nke tiori, ọ bụghị site na nkọwa, dịka ọmụmaatụ, nke otu ọrụ nke Aristotle.
N'ịgbalị ịzụlite "ezi ntinye," Francis Bacon chọrọ ọ bụghị naanị eziokwu iji kwado nkwubi okwu, kamakwa eziokwu iji gbaghaa ya. Ya mere, o gosipụtara na ezi ihe omuma sitere na ihe omuma.
A na-akpọ ọnọdụ nkà ihe ọmụma a empiricism, onye nna nna ya, n'eziokwu, bụ Bacon. Ọzọkwa, onye ọkà ihe ọmụma ahụ kwuru banyere ihe mgbochi ndị pụrụ ịbata n'ụzọ nke ihe ọmụma. O choputara uzo 4 nke njehie mmadu (arusi):
- Typedị 1 - arụsị nke ezinụlọ (mmejọ nke mmadụ mere n'ihi ezughị okè ya).
- Typedị nke abụọ - arụsị ọgba (njehie nke ajọ mbunobi).
- Typedị nke 3 - arụsị nke square (njehie amụrụ n'ihi ezighi ezi na ojiji nke asụsụ).
- 4thdị nke 4 - arụsị ihe nkiri (emehiere n'ihi nrube isi nye ndị isi, usoro ma ọ bụ ọdịnala guzobere).
Nchoputa Francis banyere usoro ohuru ohuru mere ya otu n’ime ndi nnochite anya sayensi nke oge a. Otú ọ dị, n'oge ndụ ya, ndị nnọchianya nke sayensị nyocha jụrụ usoro ihe omimi ya.
N'ụzọ na-akpali mmasị, Bacon bụ onye dere ọtụtụ akwụkwọ okpukpe. N'ime ọrụ ya, ọ tụlere okwu okpukpe dị iche iche, na-akatọkarị nkwenkwe ụgha, ihe mgbaàmà na ịgọnahụ ịdị adị nke Chineke. O kwuru na "nkà ihe ọmụma na-enweghị isi na-eme ka uche mmadụ ghara ikwere na Chineke, ebe omimi nke nkà ihe ọmụma na-atụgharị uche mmadụ na okpukpe."
Ndụ onwe
Francis Bacon lụrụ mgbe ọ dị afọ 45. Ọ bụ ihe ijuanya na onye ọ họọrọ, Alice Burnham, dị naanị afọ 14 n'oge agbamakwụkwọ ahụ. Nwatakịrị nwanyị ahụ bụ nwa nwanyị nke Lenedict Bairnham nke okenye London di ya nwụrụ.
Ndị lụrụ di na nwunye ọhụrụ kwadoro mmekọrịta ha n'oge opupu ihe ubi nke 1606. Ka o sina dị, ọ dịghị ụmụaka amụrụ na njikọ a.
Ọnwụ
N'ime afọ ndị ikpeazụ nke ndụ ya, onye na-eche echiche biri na ala ya, na-etinye aka na ọrụ sayensị na ederede. Francis Bacon nwụrụ n'April 9, 1626 mgbe ọ dị afọ 65.
Ọnwụ nke ọkà mmụta sayensị bịara dịka ihe mberede nke enweghị uche. Ebe ọ nyochara ihe omimi dị iche iche nke ọma, nwoke ahụ kpebiri ịme nyocha ọzọ. Ọ chọrọ ịnwale ihe oke oyi na-eme ka usoro mmebi emebi.
Mgbe azụtara ozu ọkụkọ, Bacon liri ya na snow. Mgbe ọ nọrọ oge ụfọdụ n’èzí n’oge oyi, ezigbo oyi tụrụ ya. Ọrịa ahụ gara n'ihu ngwa ngwa nke na onye sayensị ahụ nwụrụ n'ụbọchị nke ise mgbe mmalite nke nnwale ya.
Foto nke Francis Bacon sere
