Kedu ihe bụ ụkpụrụ? Ọtụtụ ndị maara okwu a kemgbe ụlọ akwụkwọ. Agbanyeghị, ọ bụghị onye ọ bụla maara ihe pụtara n'echiche a.
N'isiokwu a, anyị ga-akọwa ihe pụtara ụkpụrụ na n'akụkụ ọ ga-abụ.
Kedu ihe ụkpụrụ ọma pụtara
Icskpụrụ omume (Greek ἠθικόν - "ọnọdụ, omenala") bụ ịdọ aka ná ntị nkà ihe ọmụma, nke isiokwu ya bụ ụkpụrụ omume na omume.
Na mbu, okwu a putara ibi obibi na iwu nke ibikọ ọnụ, ụkpụrụ nke jikọrọ ọha mmadụ, na-enye aka na imeri ịkpa ókè na ime ihe ike.
Nke ahụ bụ, ụmụ mmadụ nwere iwu na iwu ụfọdụ iji nyere aka nweta nkwekọ na ọha mmadụ. Na sayensị, ụkpụrụ pụtara ngalaba ihe ọmụma, na omume ma ọ bụ ụkpụrụ pụtara ihe ọ na-amụ.
Mgbe ụfọdụ a na-eji echiche nke “ụkpụrụ omume” na-ezo aka na usoro nke ụkpụrụ omume na ụkpụrụ nke otu ndị otu mmekọrịta.
Ọkà ihe ọmụma na onye ọkà mmụta sayensị Greek Aristotle gosipụtara ụkpụrụ omume na usoro nke omume ọma. Ya mere, onye nwere agwa oma bu onye omume ya gbadoro anya ime ihe di nma.
Taa, e nwere ọtụtụ usoro iwu gbasara omume na omume. Ha na-enye aka eme ka mkparịta ụka dị jụụ dị n'etiti ndị mmadụ. Na mgbakwunye, enwere otu mmekọrịta dị iche iche na ọha mmadụ (otu, obodo), nke ọ bụla nwere ụkpụrụ ụkpụrụ omume ya.
N’ikwu ya n’ụzọ dị mfe, ụkpụrụ omume bụ ihe na-achịkwa akparamàgwà mmadụ, ebe onye ọ bụla nwere ikike ikpebiri ụfọdụ ụkpụrụ ụkpụrụ omume n’onwe ya. Dịka ọmụmaatụ, mmadụ agaghị arụ ọrụ maka ụlọ ọrụ nke ụkpụrụ ụlọ ọrụ nyere ndị ọrụ ohere imetọ ibe ha.
Omume dị iche iche dị iche iche: kọmputa, ahụike, iwu, ndọrọ ndọrọ ọchịchị, azụmahịa, wdg. Otú ọ dị, isi iwu ya dabeere na ụkpụrụ ọlaedo: "Mee ndị ọzọ dị ka ịchọrọ ka gị na gị mesoo."
Dabere na ụkpụrụ omume, ụkpụrụ ọma pụtara - usoro akara nke sitere na ụkpụrụ omume nke ndị mmadụ na-eji mgbe ha na-emekọrịta ihe n'etiti ọha mmadụ. Ọ dị mma ịmara na maka otu mba ma ọ bụ ọbụlagodi otu ndị mmadụ, ụkpụrụ omume nwere ike nwee ọtụtụ esemokwu. A na-emetụta ụkpụrụ omume dị ka obodo, mba, okpukpe, wdg.
