Bertrand Arthur William Russell, 3rd Earl Russell (1872-1970) - Ọkammụta Britain, ọkà mmụta sayensị, mgbakọ na mwepụ, onye edemede, ọkọ akụkọ ihe mere eme na ọha mmadụ. Onye na-akwalite udo na ekweghị na Chineke. O nyere oke onyinye bara uru na mgbakọ na mwepụ, akụkọ ihe mere eme nke nkà ihe ọmụma na usoro ihe ọmụma.
A na-ahụta Russell dịka otu n’ime ndị bidoro ọchịchị neorealism na neopositivism. N’afọ 1950 ka enyere ya Nobel Prize in Literature. Echere na otu n'ime ndị na-egbu maramara nke narị afọ nke 20.
E nwere ọtụtụ ihe na-adọrọ mmasị na akụkọ ndụ Russell, nke anyị ga-ekwu maka ya n'isiokwu a.
Yabụ, lee akụkọ ndụ dị mkpirikpi nke Bertrand Russell.
Akụkọ banyere Russell
A mụrụ Bertrand Russell na Mee 18, 1872 na ógbè Welsh nke Monmouthshire. O tolitere ma tolite n'ezinụlọ ndị oke ọchịchị nke John Russell na Katherine Stanley, nke so n'usoro ochie nke ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị ọkà mmụta sayensị.
Nna ya bụ nwa Prime Minister nke England na onye isi nke Whig party. Na mgbakwunye na Bertrand, ndị mụrụ ya nwere nwa nwoke Frank na nwa agbọghọ Rachel.
Nwatakịrị na ntorobịa
Ọtụtụ ndị ikwu Bertrand bụ ndị ama ama site n'ọzụzụ na ọkwa dị elu n'obodo. Russell Sr. bụ otu onye bidoro udo, e hiwere usoro a na narị afọ nke iri na itoolu wee bụrụ onye ama ama ọtụtụ iri afọ ka e mesịrị. N’ọdịnihu, nwata ahụ ga-abụ ezigbo onye nkwado nke echiche nna ya.
Nne Bertrand lụrụ ọgụ maka ikike ụmụ nwanyị, nke kpatara iro sitere n'aka Queen Victoria.
Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na site na afọ 4, onye ọkà ihe ọmụma n'ọdịnihu ghọrọ nwa mgbei. Na mbu, oria mmịnwụ gburu mama ya, ka afọ ole na ole gachara, bronchitis gburu nna ya.
N’ihi ya, nne nne ha, bụ́ Countess Russell, onye nakweere echiche ndị Puritan, zụlitere ụmụaka ahụ. Nwanyị ahụ mere ihe niile dị mkpa iji nye ụmụ ụmụ ya ezi agụmakwụkwọ.
Ọbụna na nwata, Bertrand nwere mmasị n'akụkụ dị iche iche nke sayensị okike. Nwatakịrị nwoke ahụ wepụtara oge dị ukwuu n'ịgụ akwụkwọ, ọ na-amasịkwa mgbakọ na mwepụ. O kwesịrị ka a rịba ama na ọbụna n'oge ahụ ọ gwara ndị ji obi ha niile na-efe Chineke na ya ekwenyeghị na Onye Okike dị.
Mgbe Russell ruru afọ 17, ọ gafere ule ahụ nke ọma na Trinity College, Cambridge. O mechara nata nzere bachelọ nke nka.
N'oge a nke akụkọ ndụ ya, ọ nwere mmasị na ọrụ nke John Locke na David Hume. Na mgbakwunye, ọ mụrụ ọrụ akụ na ụba nke Karl Marx.
Echiche na ọrụ nkà ihe ọmụma
Mgbe ọ gụsịrị akwụkwọ, a họpụtara Bertrand Russell ka ọ bụrụ onye nnọchi anya mba Britain, nke mbụ na France ma mesịa Germany. N’afọ 1986 o bipụtara ọrụ izizi pụtara ìhè “German Social Democracy”, nke wetaara ya oke ugwu.
Mgbe ọ lọtara, e kwere ka Russell kwuo okwu ihu ọha na London, bụ́ nke mere ka ọ bụrụ onye a ma ama karị.
Na 1900 ọ natara ọkpụkpọ oku na World Congress of Philosophy na Paris, ebe ọ nọ nwee ike izute ndị sayensị ụwa.
Na 1908, Bertrand ghọrọ onye otu Royal Society, ndị isi sayensị na Britain. Mgbe e mesịrị, na mmekorita ya na Whitehead, o bipụtara akwụkwọ Principia Mathematica, nke mere ka ọ mara ya n'ụwa niile. Ndị ode akwụkwọ kwuru na nkà ihe ọmụma na-akọwara sayensị niile sitere n'okike, na mgbagha bụrụ ihe ndabere nke nyocha ọ bụla.
Ndị ọkà mmụta sayensị abụọ ahụ kwenyere na a pụrụ ịghọta eziokwu nanị n'ike mmụọ nsọ, ya bụ, site na ahụmịhe nke uche. Russell lekwasịrị anya n'ọchịchị steeti ahụ, na-akatọ ọchịchị aka ike.
Nwoke ahụ rụrụ ụka na mpaghara niile nke ụlọ ọrụ kwesịrị ka ndị ọrụ na-arụ ọrụ, ọ bụghị ndị ọchụnta ego na ndị isi. Ọ dị ịtụnanya na ọ kpọrọ ike nke steeti bụ isi ihe kpatara ọdachi niile na mbara ụwa. N'ihe banyere ntuli aka, ọ kwadoro nha anya ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị.
N’abalị nke Agha Worldwa Mbụ (1914-1918) Russell nwere echiche nke udo. Ọ bụ onye otu obodo - "Counteraction to conscription", nke butere iwe n'etiti gọọmentị dị ugbu a. Nwoke ahụ gbara ndị obodo ya ume ka ha jụ ije ozi agha, nke a kpụpụrụ ya maka ikpe ya.
Courtlọ ikpe ahụ kpebiri ịnaghachi ụgwọ site na Bertrand, jichie ọbá akwụkwọ ya ma gbochie ya ohere ịbịa leta America na nkuzi. Ka o sina dị, ọ jụghị nkwenye ya, yana maka okwu nkatọ na 1918, a tụrụ ya mkpọrọ ọnwa isii.
N’ime ụlọnga ahụ, Russell dere Okwu Mmalite nke Mgbakọ na Mgbakọ. Ruo mgbe agha ahụ biri, ọ gara n'ihu na-eduzi ọgụ mgbochi agha, na-akwalite echiche ya nke ọma. Mgbe e mesịrị, onye ọkà ihe ọmụma kwetara na ya nwere mmasị n'ebe ndị Bolshevik nọ, bụ́ nke mere ka ndị isi nwekwuo afọ ojuju.
N’afọ 1920, Bertrand Russell gara Russia, ebe ọ nọrọ ihe dị ka otu ọnwa. Ya na Lenin, Trotsky, Gorky na Blok na-ekwurịta okwu. Na ozo, enyere ya ohere igu akwukwo na Petrograd Mathematical Society.
N’oge ezumike ya, Russell na-agwa ndị nkịtị okwu ma na-enwe nkụda mmụọ na Bolshevism. Ka oge na-aga, ọ malitere ịkatọ ndị Kọmunist, na-akpọ onwe ya onye na-elekọta mmadụ. N'otu oge ahụ, o kwuru na, ruo n'ókè ụfọdụ, ụwa ka chọrọ ọchịchị Kọmunist.
Onye ọkammụta ahụ kesara mmetụta ya banyere njem gara Russia n'akwụkwọ "Bolshevism and West". Mgbe nke ahụ gasịrị, ọ gara China, n'ihi nke a ka e bipụtara ọrụ ọhụrụ ya nke akpọrọ "Nsogbu nke China".
N'oge akụkọ ndụ 1924-1931. Russell kwuru okwu na obodo dị iche iche n'America. N'otu oge ahụ, ọ bịara nwee mmasị n'ịkụzi ihe. Onye ahụ na-eche echiche katọrọ usoro agụmakwụkwọ Bekee, na-akpọ maka mmepe nke okike na ụmụaka, yana ịchụpụ chauvinism na ọrụ gọọmentị.
Na 1929, Bertrand bipụtara akwụkwọ "Alụmdi na Nwunye na Omume", bụ nke ọ natara Nobel Nrite maka Literature na 1950. Nkuzi nke ngwa agha nuklia megburu onye ọkà ihe ọmụma nke ukwuu, onye kpọrọ ndụ ya niile ka ndị mmadụ nwee udo na nkwekọ na okike.
N'etiti 1930s, Russell katọrọ n'ihu ọha Bolshevism na fasizim, na-etinye ọtụtụ ọrụ na isiokwu a. Ọbịbịa nke Agha Worldwa nke Abụọ na-amanye ya iche echiche ya banyere udo. Mgbe njide Hitler jidere Poland, ọ kwụsịrị ịda mba.
Ọzọkwa, Bertrand Russell kpọrọ Britain na United States ka ha jikọọ aka na-agha agha. Na 1940 ọ ghọrọ Prọfesọ nke Nkà Ihe Ọmụma na City College nke New York. Nke a kpasuru ndị ụkọchukwu iwe, bụ́ ndị ọ lụsoro ọgụ ma kwalite ekweghị na Chineke.
Mgbe agha ahụ biri, Russell gara n'ihu na-ede akwụkwọ ọhụrụ, na-ekwu okwu na redio, na-agwa ụmụ akwụkwọ okwu. N'etiti afọ ndị 1950, ọ bụ onye na-akwado amụma Cold War n'ihi na o kwenyere na ọ nwere ike igbochi Agha Thirdwa nke Atọ.
N'oge a, ndị ọkà mmụta sayensị katọrọ USSR na ọbụna tụlee na ọ dị mkpa ịmanye ndị ndu Soviet ka ha rubere United States n'okpuru iyi egwu nke bọmbụ atọm. Otú ọ dị, mgbe bọmbụ atọm pụtara na Soviet Union, ọ malitere ikwu na a ga-amachibido ngwá agha nuklia kpam kpam n'ụwa nile.
Ọrụ mmekọrịta
N'ime ọgụ a maka udo, Bertrand Russell kpọrọ mmadụ niile ka ha hapụ ngwa agha nuklia, ebe ọ bụ na n'ụdị agha a agaghị enwe ndị mmeri, naanị ndị emeriri.
Nkwupụta nke Russell-Einstein nke Protestant mere ka e mepụta Pugwash Scientists Movement, otu na-agba mbọ ka a ghara ịhapụ ya na igbochi agha thermonuclear. Ihe ndị Britain mere mere ka ọ bụrụ otu n'ime ndị agha udo ama ama.
Mgbe nsogbu ọgbaghara ogbunigwe Cuban nọ na elu, Russell tụgharịrị nye ndị isi nke United States na USSR - John F. Kennedy na Nikita Khrushchev, na-agba ha ume ka okwu udo dị. Ka oge na-aga, ọkà ihe ọmụma katọrọ ntinye ndị agha na Czechoslovakia, yana ntinye United States na agha na Vietnam.
Ndụ onwe
N'ime afọ ole na ole nke akụkọ ndụ onwe ya, Bertrand Russell lụrụ di na nwunye ugboro 4, ma nwekwa ọtụtụ nne nwanyị. Nwunye mbụ ya bụ Alice Smith, onye alụmdi na nwunye ya na-aga nke ọma.
Mgbe nke ahụ gasịrị, nwoke ahụ nwere obere oge yana ụmụ nwanyị dị iche iche, gụnyere Ottolin Morrell, Helen Dudley, Irene Cooper Ullis na Constance Malleson. Oge nke abụọ Russell gbadara warawara ya na onye edemede Dora Black. N'ime njikọ a, di na nwunye ahụ nwere nwa nwoke na nwa agbọghọ.
N'oge na-adịghị anya di na nwunye ahụ kpebiri ịhapụ, ebe onye na-eche echiche malitere mmekọrịta ya na onye na-eto eto bụ Joan Falwell, nke were ihe dị ka afọ 3. Na 1936, ọ tụụrụ Patricia Spencer, onye ọchịchị nke ụmụ ya, onye kwetara ịbụ nwunye ya. Eziokwu na-adọrọ mmasị bụ na Bertrand dị afọ 38 karịa onye ọ họọrọ.
N'oge na-adịghị anya, ndị lụrụ di na nwunye ọhụrụ nwere nwa nwoke. Otú ọ dị, ịmụ nwa nwoke azọpụtaghị alụmdi na nwunye a. Na 1952, onye na-eche echiche gbara nwunye ya alụkwaghịm, hụzie onye edemede Edith Fing n'anya.
Ha niile sonyere na ngagharị, gaa mba dị iche iche wee rụọ ọrụ mgbochi militarist.
Ọnwụ
Bertrand Russell nwụrụ na February 2, 1970 mgbe ọ dị afọ 97. Ọrịa ahụ kpatara ọnwụ ya. E liri ya na Gwyneth County, Welsh.
Taa, ọrụ ndị Briton na-ewu ewu. Na nkọwa na nchịkọta ncheta "Bertrand Russell - onye ọkà ihe ọmụma nke narị afọ" a chọpụtara na onyinye Russell na mgbakọ na mgbakọ na mwepụ bụ nke kachasị mkpa ma bụrụ isi kemgbe oge Aristotle.
Foto bụ Bertrand Russell
