Amụrụ site na ume ọkụ na-enwu ọkụ na ikechi ike oge ochie na ugwu ugwu Tanzania, na-agbasa igwe ojii, na-ebili ugwu ugwu Kilimanjaro - ugwu kachasị elu na Africa - akara ngosi nke ịma mma na ihe ịtụnanya a na-akọwaghị.
Ndị Swahili, bụ ndị biri na mbara ala anwụ na-adịghị agwụ agwụ nke Africa, amaghị mgbe ịdị adị nke snow, ya mere ha lere okpu ọcha na-acha ọcha snow nke na-akpụgharị ugwu ahụ dị ka ọla ọcha dị ọcha, na-enwu n'okpuru ụzarị anyanwụ. Akụkọ ifo gbazere n'ọbụ onye ndu nwere obi ike, onye kpebiri ịrịgo Kilimanjaro iji hụ mkpọda ugwu ahụ. Ndị Aborigine ahụ, tinyere iku ume igwe igwe nke ọla ọcha ọla ọcha, malitere ịkpọ ya "Ebe obibi nke Chineke nke Nzuzo".
Volcano Kilimanjaro - ugwu kachasị elu na Africa
Ugwu ahụ dị ebube nke ukwuu nke na, n’ogologo ya dị 5895 m n’ogologo, ọ nọ n’ọkwá na-eduga n’akụkụ nile nke Africa. Nwere ike ịchọta ugwu mgbawa na eserese ahụ site na nhazi ngalaba ndị a:
- South latitude - 3 Celsius 4 '32 3 (3 ° 4 '54).
- Ọwụwa anyanwụ - 37 Celsius 21 '11 ″ (37 Celsius 21 '19).
Ugwu Africa (a na-akpọkwa ugwu mgbawa), n'ihi ọrụ mgbawa, nwere atụmatụ njirimara nke mkpọda dị nro na-aga ngwa ngwa, nke nwere ugwu atọ dị iche iche, jikọtara n'otu otu:
Akụkọ banyere ugwu ugwu Kilimanjaro
Iji mụta akụkọ banyere mmalite nke ugwu ugwu Kilimanjaro na mmalite nke mmepe mmadụ site n'aka mmadụ, ịkwesiri ịbanye n'ime narị afọ ndị mgbe efere tectonic nke Africa gbawara. Mmiri mmiri na-ekpo ọkụ si na eriri ụwa bilie wee wụsara site na mgbape ahụ. Otu ugwu guzobere n’etiti ndagwurugwu ahụ, nke elu ya si wee gbapụta. Akara nke ugwu mgbawa malitere ịrị elu n'ihi ngwa ngwa ngwa ngwa nke mmiri ọkụ, n'elu shei siri ike nke iyi ọhụrụ na-asọ. Mgbe ọtụtụ afọ gasịrị, ahịhịa jupụtara na ugwu Kilimanjaro wee nweta ụdị anụmanụ dị iche iche, ma mesịa biri ndị mmadụ nso.
Ekele maka arịa ndị achọtara, oge obibi nke ndị bi na Huachagga, ndị biri na "obi" nke Africa ihe dị ka afọ 400 gara aga. Fọdụ ihe ụlọ dị ọbụna afọ 2000.
Dabere na akụkọ mgbe ochie, onye izizi nwere ike ịnagide ihu igwe na ihe dị iche iche nke ugwu Kilimanjaro bụ nwa eze nwanyị Sheba, Tsar Menelik I, onye chọrọ ịpụ na ụwa ọzọ yana nsọpụrụ niile dị n’elu ugwu ahụ. Ka oge na-aga, otu n’ime ndị nketa kpọmkwem nke eze laghachiri n’elu ịchọ akụ, gụnyere mgbaaka a na-akọ n’akụkọ Sọlọmọn, nke na-enye onye na-elekọta ya amamihe dị ukwuu.
E nwere otu arụmụka a na-enwetụbeghị ụdị ya n'etiti ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme nke Europe ọ bụghị naanị banyere ọnụnọ snow n'elu, kamakwa banyere ịdị adị nke ugwu mgbawa n'onwe ya. Onye ozi ala ọzọ Charles New bụ onye mbụ nyere akwụkwọ banyere nrịgo ya na 1871 gaa na elu nke ihe dịka 4000 m. Na mmeri nke ebe kachasị elu n'Africa (5895 m) mere na 1889 site n'aka Ludwig Purtsheller na Hans Meyer, n'ihi nke a tọrọ ntọala ịrịgo. Agbanyeghị, tupu rịgoro, e kwuru na mbụ ugwu ugwu snow kpuchiri na map Ptolemy, nke malitere na narị afọ nke abụọ AD, ụbọchị nke nchọta ugwu mgbawa bụ 1848 ekele maka ụkọchukwu German bụ Johannes Rebman.
Nọ n'ọrụ ma ọ bụ kpochapụrụ
Ọtụtụ ndị nwere mmasị na ajụjụ a: ugwu mgbawa nke Kilimanjaro ọ na-arụ ọrụ ka ọ bụ ụra? A sị ka e kwuwe, ụfọdụ ihe ndị na-eme site n’oge ruo n’oge na-ahapụ ikuku ndị dị n’èzí. Ndị ọkachamara, na-aza ajụjụ ahụ ma ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume na ọ ga-enwe ike ịgbapụta, na-ekwu, sị: "Ọbụna obere ịda ada nwere ike imetụta edemede nke ugwu mgbawa, n'ihi nke nkume ga-ada mbà."
Na 2003, ndị ọkà mmụta sayensị kwubiri na ihe ahụ a wụrụ awụ dị na omimi nke 400 m site na Kibo. Tụkwasị na nke ahụ, anomaly metụtara agbaze agbaze nke ice na-adọta nlebara anya dị ukwuu. Ihe nkpuchi snow na-ebelata, ya mere n'oge na-adịghị anya ndị ọkachamara chere na snow kpamkpam na-apụ na Kilimanjaro. Na 2005, na nke mbụ ya, a kwụsịrị elu ugwu ahụ site na mkpuchi ọcha na-acha ọcha site na nnukwu nsogbu nke snow snow.
Anyị na-adụ ọdụ ka ị lelee ugwu mgbawa Vesuvius.
Ọ gaghị ekwe omume ịchọpụta ugboro ole ugwu mgbawa ahụ gbawara, ma dị ka nkọwa nke ọkà mmụta ihe banyere ala bụ́ Hans Mayer si kwuo, bụ́ onye hụrụ ebe ice jupụtara nnọọ na ice, ọ dịghị ọrụ mgbawa.
Ifuru na umu anumanu
Ihu igwe gbara gburugburu ugwu ugwu Kilimanjaro pụrụ iche: okpomọkụ na-ekpo ọkụ na alaeze nke ifufe dị iche iche kewara ibe ha naanị site na puku mita ole na ole. Mgbe ọ na-arị ugwu ahụ, onye njem na-eji mpaghara dị iche iche na ahịhịa merie mpaghara ihu igwe dị iche iche.
Bushland - 800-1800 m... Kwụ ugwu mgbawa ugwu Kilimanjaro gbara gburugburu nwere ahịhịa ndụ, osisi na ahịhịa ndị na-agbasasị mgbe ụfọdụ. E kewara igwe mmadụ n'ime oge: n'oge oyi - ebe okpomọkụ, n'oge ọkọchị - ikuku. Ná nkezi, ọnọdụ okpomọkụ anaghị akarị 32 Celsius C. N'ihi ọnọdụ nke ugwu mgbawa dị n'akụkụ equator, a na-ahụ ọtụtụ mmiri ozuzo karịa n'ebe ndị ọzọ dị anya nke mpaghara ebe mgbago nke subequatorial. Isi oru ndi mmadu bi na ya bu ugbo. Ndị mmadụ na-akọ agwa, ahụekere, ọka, kọfị, osikapa. Enwere ike ịchọta ahịhịa shuga na ụkwụ ugwu ahụ. N’etiti ụmụ anụmanụ nọ na mpaghara ebe a na-azụ ugwu bụ enwe, baajị mmanụ a ,ụ, ndị na-eje ozi na agụ owuru. Ebe a zụlitere na netwọk nke mmiri mmiri bụ ebe kachasị biri na Kilimanjaro. Ndị bi n'ógbè ahụ anaghị echekwa ihe ndị sitere n'okike, na-eji obi ebere igbutu ahịhịa maka mkpa anụ ụlọ.
Ohia mmiri - 1800-2800 m... N'ihi oke mmiri ozuzo (2000 mm), a na-ahụ ụdị osisi dị iche iche na ọkwa a dị elu, ọbụlagodi ụdị ndị dị obere nwere ike ịchọta ebe a. Njirimara njirimara nke eriri bụ nkedo dị nro na ikuku n'abalị, mana ọ na-adịkarị ọkụ na mpaghara a n'afọ niile.
Ala ahịhịa juru - 2800-4000 m... N’ebe a dị elu, ugwu gbara ọchịchịrị nke Kilimanjaro na-ekpuchi oke ikuku, yabụ na osisi jupụtara na mmiri, nke na-enye ha ohere itolite na ihu igwe dị otú ahụ. E nwere ubi nke eucalyptus, cypresses, na ndị bi n'ógbè ahụ na-arịgo mkpọda ahụ iji kọọ akwụkwọ nri na ebe dị egwu. Ndị njem nleta nwere ohere ileba anya na mpaghara ebe ndị Lanurian lobelia na-eto eto, na-eru elu nke mita 10. E nwekwara oke ọhịa, ma ọ bụghị ndị nkịtị, mana nnukwu. Iji ghọtakwuo ogo na ịma mma nke oke ọhịa, ọ bara uru ile foto ndị njem anya. Ala ikuku oxygenated na-eme ka ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ihe ọkụkụ too.
Ala nkpirisi Alpine - 4000-5000 m... Mpaghara nke okpomoku di elu. N'ụbọchị, ikuku na-ekpo ọkụ ruo 35 Celsius C, na n'abalị akara ahụ nwere ike ịda n'okpuru 0 Celsius. Prekọ ahịhịa na-emetụta ụkọ mmiri ozuzo. N'ebe a dị elu, ndị na-arị ugwu na-enwe ndalata na nrụgide nke ihu igwe na oke ọdịda nke ọnọdụ ikuku. N'ọnọdụ ndị dị otú a, ọ nwere ike isiri ike iku ume miri emi.
Mpaghara Arctic - 5000-5895 m... A na-ekpuchi belt a na oyi akwa na oke okwute. Nkpuru osisi na ugbo na elu adighi. Igwe ikuku na-adaba na -9 Celsius C.
Eziokwu na-akpali mmasị
- Torịgo elu Kibo, enweghị ọzụzụ ọzụzụ ugwu dị mkpa achọrọ, ọdịdị anụ ahụ zuru oke. Ndagwurugwu nke ugwu mgbawa so na ugwu asaa ndị ugwu na ndị njem nleta na-enwe mmeri. A na-ahụta ịrịgo Kilimanjaro dị ka ihe dị mfe, mana naanị 40% nke ndị chọrọ iji merie elu ruru ihe mgbaru ọsọ ikpeazụ.
- Onye ọ bụla maara ebe oke ugwu ọkụ nwere ike ịnọ na ya dị, mana mmadụ ole na ole maara na ọ dị na mpaghara mba abụọ - Tanzania na Kenya.
- Na 2009, dị ka akụkụ nke ọrụ ebere, ndị 8 na-ahụghị anya rịgoro elu ahụ. Na 2003 na 2007, onye njem Bernard Gusen meriri ugwu ahụ n'oche nkwagharị.
- Kwa afọ, a na-egbu mmadụ iri na mkpọda ugwu ahụ.
- Na ọnọdụ ihu igwe, mgbe ikuku na-agba gburugburu ugwu ahụ, a na-enwe mmetụta nke ịrị elu, dị ka a ga-asị na Kilimanjaro bụ ugwu na-enweghị oke, na-adị elu na mbara ala ahịhịa na-adịghị agwụ agwụ.
- Mpaghara ugwu ugwu nwere ike ịnwe igwe ikuku na-esite n'Oké Osimiri India.
- Ugwu a bu “Spartling Mountain” di uku nke ukwuu nke na oburu na elu ugwu na eme osiso ghara ikwuputa osimiri na iyi, mgbe ahu ala ahịhịa ga-ata, oke ọhịa ga - ala n’iyi. Ndị obodo ga-ahapụ ụlọ ha wee pụọ, hapụ ọzara nke ọbụna anụmanụ na-agaghị adị na ya.
