Ala ọma jijiji bụ otu n’ime ihe ndị jọgburu onwe ya. Fọdụ ịma jijiji nwere ikike mbibi dị egwu, nke ike ya dị ka nke ogbunigwe nuklia. Ọ gaghị ekwe omume ịnagide ala ọma jijiji nke bidoro - ọ nweghị ngwaọrụ nke ike kwesịrị ekwesị na mkpofu mmadụ ma.
Mmetụta nke ala ọma jijiji na-eme ka eziokwu ahụ ka njọ site n'eziokwu ahụ bụ na ọ bụ ihe a na-ejighị n'aka na ya, ya bụ, ha na-eme na mberede. A na-etinye mgbalị na ihe niile na seismology - mmebi site na nnukwu ala ọma jijiji na-eme atụmatụ na ọtụtụ ijeri dollar, na-atụghị anya ọnwụ nke ndụ. Agbanyeghị, n'ime ọtụtụ iri afọ nke nyocha siri ike, ndị ọkà mmụta sayensị agabeghị n'ihu iji chọpụta ebe ndị dị egwu na-emebi ala. Amụma nke ọbụna mmụba nke ọrụ ala ọma jijiji, na-ekwughị banyere ala ọma jijiji ọ bụla, ka bụ ọnọdụ nke psychics na ndị ọzọ charlatans. Na ụwa n'ezie, ndị mmadụ nwere ike na-ewu ụlọ ndị na-eme ihe seismic chọrọ na ngwa ngwa hazie ọrụ nnapụta.
1. N’ime narị afọ anọ gara aga, ala ọma jijiji na ihe ndị si na ya pụta egbuola ihe karịrị nde mmadụ 13.
2. Ike ala ọma jijiji na-esiri nnọọ ike iji ezi uche chọpụta. Ihe nchikota nke 12, nke ndị America Charles Richter na Beno Gutenberg mepụtara, ma ndị ọkà mmụta sayensị ndị ọzọ nụchara ya, bụ ihe doro anya. Nnyocha nke ike ewepụtara n'oge ala ọma jijiji, nke a na-akpọ. ebumnobi ndị ọzọ bụ ebumnobi ka ukwuu, mana ịdị ukwuu ya nwere ike ha agaghị ekwekọ n ’nrụpụta ala ala ọma jijiji na-akpata. Ebe etiti ala ọma jijiji nwere ike ịdị na omimi nke ọtụtụ kilomita 750, yabụ, mmetụta nke ala ọma jijiji abụọ nke otu ịdị ukwuu nwere ike ịdị iche. Na mgbakwunye, ọbụlagodi n'otu mpaghara mbibi ahụ, edere ikpe mgbe ihe owuwu guzo na nkume ma ọ bụ ala siri ike guzobere ala ọma jijiji, ebe akụkụ ndị yiri ya na ala ndị ọzọ dara.
Charles Richter
3. Na Japan, a na-ede nkezi ala ọma jijiji 7,500 kwa afọ. Site na mbido narị afọ nke 17 ruo n'etiti narị afọ nke 20, e nwere ala ọma jijiji iri na asaa na mba ahụ, nke mere na ihe karịrị otu puku mmadụ nwụrụ. 
4. Otu n’ime ala ọma jijiji ndị kacha emebi n’akụkọ ihe mere eme mere na November 1, 1755 na Portugal. Ọjọ atọ fọrọ nke nta ka ọ kpochapụ isi obodo Lisbon nke ụwa. N’ụbọchị a, ndị Katọlik na-eme emume All Saints Day, n’ụtụtụ, mgbe ala ọma jijiji mere, ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị bi na ya nọ na chọọchị. Nnukwu ụlọ arụsị enweghị ike iguzogide ebili mmiri, na-eli puku kwuru puku mmadụ n'okpuru mkpọmkpọ ebe ha. Ndị nwere ihe ndabara iji lanarị bu pụta ụwa gbagara n'oké osimiri. Ihe ndị ahụ, dị ka a ga-asị na ha na-akwa ha emo, nyere ha ihe dị ka ọkara elekere nke oge, wee jiri nnukwu ebili mmiri kpuchie ha, nke ịdị elu ya karịrị mita 12. Ọkụ mere ka ọnọdụ ahụ ka njọ. E bibiri ụlọ 5,000 na n'okporo ámá 300. E mere atụmatụ na mmadụ 60,000 nwụrụ.
Ala ọma jijiji Lisbon. Ihe osise oge a
5. N’afọ 1906, ala ọma jijiji bibiri San Francisco. Ma Las Vegas ma ọ bụ Reno enweghị n'oge ahụ, ya mere San Francisco bụ isi obodo nke East Coast nke United States dum. Ala ọma jijiji ndị dị na San Francisco malitere, bibie ọtụtụ puku ụlọ. Ikaan̄ kiban̄ ìgbaalek ìnyi ema. Mmiri ọkpọ mmiri gbawara na ndị ọkụ ọkụ na-agba mmiri. Na mgbakwunye, obodo ahụ nwere ebe nnukwu osisi gas, nke mgbawa ya mere ka okporo ụzọ ya bụrụ ọkụ mmụọ. Onye ọrụ telegraph ahụ a na-akpọghị aha nọgidere n'ebe ọrụ ya na asụsụ igwe telegram zigara New York oge nke ọdachi ahụ, dị ka ha na-ekwu, n'elu. A hapụrụ 200,000 ndị mmadụ enweghị ebe obibi. E bibiri ihe dị ka ụlọ 30,000. Ọtụtụ puku mmadụ zọpụtara site n'inwe obi ike nke ndị America iji wuo ụlọ nke obere osisi nwere ike ịdị - kama ịnwụ n'okpuru mkpọ brik na ihe nkedo, ndị ahụ metụtara ga-esi n'okpuru ikpo mbadamba. Ọnụ ọgụgụ nke ndị nwụrụ karịa 700.
6. N'abalị nke ala ọma jijiji ahụ, kpakpando nke egwu Italiantali bịarutere San Francisco, nke Enrico Caruso duziri. Caruso buuru ụzọ pụta n'okporo ámá n'ụjọ. Cunfọdụ onye aghụghọ America rere ya na ndị ọrụ ibe ya ụgbọ ịnyịnya na-adọkpụ maka $ 300 (akụkọ ifo mbụ nke Ford T, nke ga-apụta n'ime afọ abụọ, ga-efu $ 825). Caruso jisiri ike laghachi na họtel ahụ iji nweta ihe ya, ndị lefttali hapụrụ obodo ahụ n'ụjọ.
7. Na mbido narị afọ nke 19 na nke 20, obodo Messina nke thetali enweela ala ọma jijiji 4 n’ime afọ iri na anọ. Enwekwara ahụmahụ gara aga - na 1783, obodo ahụ bibiri ịma jijiji. Ndị mmadụ ewepụtaghị nkwubi okwu ọ bụla site na ọdachi ndị ahụ. A ka wuru ụlọ na-enweghị simenti, na-eguzo na ntọala dị egwu, ma dịrị ibe ha nso. N’ihi nke a, ala ọmajiji ọ mere na Disemba 28, 1908, nke kacha sie ike site na ụkpụrụ ndị nchọ ụgbọ ala, gburu ma ọ dịkarịa ala mmadụ 160,000. Ọkachamara n'ihe banyere ugwu mgbawa François Pere kwuru na ọ bụrụ na ndị bi na Messina biri n'ụlọ ntu, ọ dịghị onye ga-anwụ. Onye mbụ nyere ndị Messinians aka bụ ndị ọkwọ ụgbọ mmiri Russia si n'etiti ndị ọchịagha. Ha n’atụghị egwu na-achọ ndị bi na ndagwurugwu ahụ, zọpụta ihe karịrị mmadụ 2,000, ma buga otu puku n’ụlọ ọgwụ dị na Naples. Na Messina, ndị obodo nwere obi ekele wuuru ndị ọkwọ ụgbọ mmiri Russia ihe ncheta.
Messina mgbe ala ọma jijiji nke afọ 1908 gasịrị
Ndị ọkwọ ụgbọ mmiri Russia n'okporo ámá nke Messina
8. Na Messina na Disemba 1908, otu ndị ọchị nke ndị ọchị, nke ụmụnne abụọ sonyere na ya. Nwanne nwoke Michele na Alfredo nwere nkịta. N'abalị nke December 28, nkịta ahụ malitere iti mkpu n'oké iwe, na-akpọte ụlọ nkwari akụ ahụ dum. O buru ụzọ dọkpụrụ ndị nwe ya n'ọnụ ụzọ ụlọ nkwari akụ ahụ, wee dọrọ ha pụọ n'obodo ahụ. N’ihi ya, nkịta ahụ zọpụtara ndụ ụmụnna ahụ. N'afọ ndị ahụ, nkwupụta echiche dị ike, na-akọwa omume adịghị ike nke ụmụ anụmanụ tupu ala ọma jijiji site na eziokwu ahụ bụ na ha na-eche mbido mbido nke ndị mmadụ na-apụghị ịnụ. Otú ọ dị, nyocha nke ọma nke ọgụgụ nke ọdụ ụgbọ mmiri na-egosi na enweghị nsogbu mbido - nsogbu ndị na-egbu egbu bụ naanị.
9. Enweghị akpachapụ anya n'ihe metụtara ala ọma jijiji enweghị ike ịkpọ naanị àgwà mba Italiantali. N’akụkụ nke ọzọ nke ụwa, na Japan, ala ọma jijiji na-eme, dịka otu o gosiworo, oge niile. Isi obodo mba ahụ, Tokyo, na mbido narị afọ nke iri abụọ, ala ọma jijiji bibiri ugboro anọ. Na oge ọ bụla ndị Japan ji mgbidi na akwụkwọ rụọ ụlọ ahụ ọzọ. N'ezie, etinyere obodo etiti ya na ụlọ okwute, mana na-enweghị ntakịrị ntụle nke ịdị egwu ala. Na Septemba 1, 1923, ụjọ jidere obodo ahụ nde mmadụ abụọ bibiri ọtụtụ iri puku ụlọ na ụlọ. Na Tokyo n’oge ahụ, a na-eji gas arụ ọrụ nke ọma, yabụ ihe ịtụnanya, nke a ga-akpọ mechara "oke ọkụ", bidoro ozugbo. A gbara ọtụtụ puku mmadụ ọkụ n’ụlọ ha na n’okporo ámá ha. N’obodo Tokyo, ihe ruru mmadụ 140,000 nwụrụ. Obodo Yokohama emebiwokwa nke ukwuu.
Japan, 1923
10. Site na ala ọma jijiji nke 1923 ndị Japan mere nkwubi okwu ziri ezi. Na 2011, ha nwere ala ọmajiji kacha ike n'akụkọ mba ha. Ebe oriili a nọ n'oké osimiri, sistemụ ịdọ aka ná ntị jisiri ike ziga mgbaàmà mkpu. Ala ọma jijiji na tsunamis ka na-aghọrọ mkpụrụ ha ọbara - ihe dịka mmadụ 16,000 nwụrụ, mana enwere ọtụtụ ndị ọzọ metụtara. Mbibi akụ na ụba buru ibu, mana ezere mbibi nke mbibi.
Japan, 2011
11. Afọ 1960 kacha sie ike ala ọma jijiji. Na February 21, obodo Algeria nke Meluz "kwara" - 47 nwụrụ, 88 merụrụ ahụ. Na Febụwarị 29, ala ọma jijiji gburu Morocco gbara agbata obi - 15,000 nwụrụ, 12,000 merụrụ ahụ, obodo Agadir bibiri, e wughachiri ya na ebe ọhụrụ. N’April 24, ọdachi ndị na-emere onwe ha nyere Iran nsogbu, na-egbu mmadụ 450 ndị bi n’obodo Lahr. Ma mmetụta nke ala ọma jijiji ndị a kwụsịrị na May 21, mgbe ala ọma jijiji kachasị ike na akụkọ ihe mere eme niile malitere na Chile - ịdị ukwuu ya bụ 9.5 isi.
Ihe si na ala ọmajiji mere na Agadir. Eze nke Morocco kwuru na ọ bụrụ n'ọchịchọ Allah bibie obodo a, yabụ site n'ọchịchọ nke ndị mmadụ, a ga-ewughachi ya na ebe ọzọ
12. Na May 21, 1960, ndịda Chile meriri ọtụtụ nsogbu dị egwu na-eme ka ọ daa. Jọ atọ meriri mpaghara ahụ na mbụ, mgbe ahụ ebili mmiri atọ buru ibu. Nnukwu mita ise dị elu ruru Alaska. E metụrụ akụkụ mmiri Pacific dum. Ndị mmadụ nwụrụ ọbụna na Hawaiian Islands, ọ bụ ezie na a dọrọ ha aka ná ntị n'oge ma gbapụ ebe ahụ. Oke mbufịt ahụ kpuchie Japan nwere ogologo ntachi obi, na n'abalị - 100 nwụrụ, ọbụna na-echebara ịdọ aka ná ntị a natara ozi. Ndị ahụ metụtara bụkwa ndị nọ na Philippines. Na Chile, enweghị oge maka ọrụ nnapụta - na mbụ enwere egwu nke idei mmiri na mpaghara metụtara, na mgbe ahụ ugwu mgbawa malitere iteta. Ndị Chile, ndị 500,000 n'ime ha enweghị ebe obibi, diri naanị ike zuru oke na enyemaka mba ụwa. E mere atụmatụ na mmadụ 3,000 ruo 10,000 nwụrụ.
N’okporo ụzọ nke obodo Chile mgbe ala ọma jijiji gasịrị
Ala ọma jijiji nke Chile na-emetụta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nke ụwa
13. Ọtụtụ ala ọma jijiji na-eme ọdachi dakwasịrị narị afọ nke iri abụọ na otu. E kwuolarị ndị Japan, ọzọ emetụtakwala mpaghara Eshia. Na Disemba 26, 2004 na Oke Osimiri Indian nwere oke ịma jijiji nke 9.1 - 9.3 isi - otu n'ime ike kachasị ike na akụkọ ntolite. Mbufịt tsunami ahụ rutere n’akụkụ oke osimiri nile nke Indian Ocean, ọnwụ ya ọbụlagodi na South Africa, nke dị 7,000 kilomita site na etiti etiti ala ọmajiji ahụ. Site na ya, ekwenyere na mmadụ 230,000 nwụrụ, mana ọtụtụ ozu eburu n'oké osimiri site na ebili mmiri 15 nke dakwasịrị oke osimiri Eshia.
14. Na 12 Jenụwarị 2010, ihe dị ka ala ọma jijiji iri na abụọ mere na agwaetiti Haiti. Ogo nke ike kacha ike bụ isi asaa. E bibiri isi obodo Port-au-Prince kpamkpam. Na mba ndị nwere akụ na ụba na-adịghị ike, ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị bi na ya na-abụkarị isi obodo. Haiti abụghị otu. Ya mere, ọnụ ọgụgụ nke ndị metụtara yiri nnọọ egwu. Ihe karịrị mmadụ 220,000 nwụrụ na Port-au-Prince na-enweghị tsunamis ma ọ bụ ọkụ ọ bụla.
A na-eji ndị Haiti efunahụ ọnọdụ ndị tara akpụ. Na-ezu ohi ozugbo ala ọma jijiji ahụ mechara
15. Ala ọma jijiji kasị ukwuu na Russia na ọnụ ọgụgụ nke ndị metụtara metụtara na 1952 na Kuril Islands na 1995 na Sakhalin. Osimiri tsunami nke bibiri obodo Severo-Kurilsk abụghị nke gọọmentị. Ihe dị ka mmadụ 2,500 nwụrụ n'obodo ahụ nke ebili site na mita 18 mebiri. Na Sakhalin Neftegorsk, nke bibikwara 100%, mmadụ 2,040 nwụrụ.
Neftegorsk mgbe ala ọma jijiji ahụ kpebiri na ọ gaghị eweghachi
