Na South Pacific, n’etiti America na Eshia, bụ Island Island. Otu ala nke dịpụrụ adịpụ n’ebe ndị mmadụ bi na okporo ụzọ oke osimiri nke mmiri na-adọ na-agaraghị adọta onye ọ bụla ma ọ bụrụ na ọ bụghị nnukwu ihe a kpụrụ akpụ a pịrị apị nke ugwu mgbawa ọtụtụ narị afọ gara aga. Enweghị mineral ma ọ bụ ahịhịa na-ekpo ọkụ n'àgwàetiti ahụ. Ihu igwe na-ekpo ọkụ, ma ọ dịghị nwayọọ dịka n'agwaetiti Polynesia. Enweghị mkpụrụ osisi ọ bụla, enweghị ịchụ nta, enweghị azụ ịkụ azụ. Ihe oyiyi Moai bụ ihe kachasị mma nke Easter Island ma ọ bụ Rapanui, dịka a na-akpọ ya na olumba mpaghara.
Ugbu a, ihe a kpụrụ akpụ na-adọta ndị njem nleta, ha bụrụbụ ọnụ nke agwaetiti ahụ. Ọbụghị naanị ndị na-eme nchọpụta dịka James Cook ji ụgbọ mmiri gaa ebe a, kamakwa ndị na-achụ nta ohu. Agwaetiti ahụ abụghị otu mmekọrịta mmadụ na ibe ya na agbụrụ ya, esemokwu ọbara wee daa n'etiti ndị mmadụ, ebumnuche ya bụ imeju na ibibi ihe akpụrụ akpụ nke agbụrụ ndị iro. N’ihi mgbanwe nke odida obodo, esemokwu obodo, ọrịa na ụkọ nri, ọnụ ọgụgụ ndị bi n’agwaetiti a apụla n’anya. Naanị mmasị nke ndị nchọpụta na ụfọdụ ịbelata omume ọma mere ka mmadụ ole na ole ahụ dara ogbenye na-achọta ndụ na agwaetiti ahụ site na ndị Europe n'etiti narị afọ nke 19.
Ndị nyocha ahụ mere ka amamịghe ụwa mepere anya na agwaetiti ahụ. Ihe osise na-adịghị ahụkebe enyela ndị ọkà mmụta sayensị nri na ọ bụghị oke ọgụgụ isi. Asịrị gbasara gbasara nnyonye anya nke mba ọzọ, kọntinenti furu efu ma mebie mmepeanya. Ọ bụ ezie na ihe ndị mere eme na-agba akaebe na nzuzu na-enweghị isi nke ndị bi na Rapanui - n'ihi otu puku arụsị, ndị mepere emepe nke ukwuu nwere asụsụ edere ede na nka mepụtara na nhazi opụrụ n'anya thewa.
1. Easter Island bụ ezigbo ihe atụ nke "njedebe ụwa" echiche. Onu a, n'ihi oke nke ,wa, enwere ike ịtụle n'otu oge ahụ etiti nke elu ya, "otubo nke ụwa". Ọ dị n’akụkụ Oké Osimiri Pasifik nke na-ebighịkarị ebi. Ala kacha nso - nwekwara obere agwaetiti - karịrị 2,000 km, na ala dị nso - ihe karịrị 3,500 kilomita, nke dị ka anya site na Moscow ruo Novosibirsk ma ọ bụ Barcelona.
2. Na ọdịdị, Ista Island bụ pụtara mgbe niile nri-angled triangle na mpaghara nke na-erughị 170 km2... Agwaetiti a nwere onu ogugu mmadu ruru ihe dika puku mmadu isii. Ọ bụ ezie na enweghị ọkụ eletrik na agwaetiti ahụ, ndị mmadụ na-ebi n'ụzọ mepere anya. Enwetara eletrik site na ndị na-enye ọkụ n'otu n'otu, mmanụ ha na-akwụ iji nweta ego ha. A na-anakọta mmiri ahụ n'onwe ya ma ọ bụ wepụ ya na sistemụ mmiri e wuru site na ntinye gọọmentị. A na-agba mmiri site na ọdọ mmiri ndị dị na nnukwu ugwu ọkụ ọkụ.
3. Ihu igwe nke agwaetiti ahụ na usoro dijitalụ na-adị nnọọ mma: nkezi okpomọkụ kwa afọ bụ ihe dịka 20 Celsius C na-enweghị mmụba nkọ na oke mmiri ozuzo - ọbụlagodi na Ọktoba enwere mmiri ozuzo. Agbanyeghị, enwere ọtụtụ nuances na-egbochi Ista Island ka ọ ghara gbanwee ghọọ ala ahịhịa ndụ n'etiti oke osimiri: ala adịghị mma na enweghị ihe mgbochi ọ bụla na ikuku oyi Antarctic. Ha enweghị oge iji metụta ihu igwe n’ozuzu ha, mana ha na-akpata nsogbu maka osisi. A na-akwado edemede a site na ụba ahịhịa dị n'ọgba ugwu mgbawa, ebe ifufe anaghị abanye. Ma ugbu a ọ bụ naanị osisi ndị mmadụ kụrụ na mbara ala.
4. Agwa bi n’agwaetiti n’onwe ya dara ogbenye. N'ime ala vertebrates, ọ bụ naanị di na nwunye ole na ole ngwere na-achọta. Enwere ike ịchọta anụmanụ n'ụsọ oké osimiri. Ọbụna nnụnụ, nke agwaetiti ndị dị na Pacific bara ụba, pere mpe. Maka akwa, ndị obodo gbara mmiri gaa n’àgwàetiti dị n’ebe dị anya karịa kilomita 400. Enwere azụ, ma ọ pere mpe. Ọ bụ ezie na a na-achọta ụdị narị azụ na ọtụtụ puku ụdị azụ n'akụkụ agwaetiti ndị ọzọ dị na South Pacific Ocean, ọ bụ naanị ihe dị ka 150 n'ime ha na mmiri nke Island Island.Ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ enweghị coral dị n'ụsọ oké osimiri nke agwaetiti a na-ekpo ọkụ n'ihi mmiri oyi na oke mmiri.
5. Ndị mmadụ gbalịrị ọtụtụ mgbe iweta anụmanụ ndị “a tụbatara” na Easter Island, mana oge ọ bụla ha riri ọsịsọ karịa oge ha tụrụ. Nke a mere na nri Polynesian oke, na ọbụna rabbits. N’Australia, ha amaghị etu ha ga-esi mesoo ha, mana ha riri agwaetiti ahụ n’ime iri afọ ole na ole.
6. Ọ bụrụ na enwere mineral ma ọ bụ obere ụwa dị obere na Easter Island, a ga-ehiwe ụdị ọchịchị onye kwuo uche ya ebe ahụ ogologo oge gara aga. Onye ọchịchị a na-ahọpụta ma na-eme ugboro ugboro ga-anata dollar ole na ole kwa mmanụ mmanụ a na-emepụta ma ọ bụ otu puku dollar kwa kilogram nke ụfọdụ molybdenum. Ndị otu dị ka UN ga-enye ndị mmadụ nri, na mmadụ niile, belụsọ ndị ahụ a kpọtụrụ aha, ga-azụ ahịa. Agwaetiti ahụ gba ọtọ dị ka agụ nkwọ. Nchegbu niile ọ na-enwe dị n’aka ndị ọchịchị Chile. Ọbụna ọnụ ọgụgụ ndị njem nleta na-abawanye na afọ ndị na-adịbeghị anya apụtaghị n'ụzọ ọ bụla na nchekwa akụ Chile - agwaetiti ahụ anaghị akwụ ụtụ.
7. Akụkọ banyere ngwa maka nchọpụta nke Island Island bidoro n’afọ 1520. O yiri ka onye Spen nwere aha ọzọ na-abụghị onye Spen aha ya bụ Alvaro De Mendanya hụrụ agwaetiti ahụ. Pirate Edmund Davis kọrọ banyere agwaetiti ahụ, nke a sịrị na ọ dị 500 kilomita site n'ụsọ oké osimiri ọdịda anyanwụ nke Chile, na 1687. Nnyocha nke mkpụrụ ndụ nke foduru nke ndị si mba ọzọ kwabata si Easter Island gaa n'àgwàetiti ndị ọzọ nke Oké Osimiri Pasifik gosipụtara na ha bụ ụmụ nke Basques - ndị a ma ama maka ndị whaler ha na-akọ ugbo ugwu na ndịda. E nyeere ajụjụ a aka imechi ịda ogbenye nke agwaetiti na-adịghị mkpa. A na-ahụta onye Dutch ahụ bụ Jacob Roggeven dị ka onye nchọpụta, onye sere maapụ agwaetiti ahụ na Eprel 5, 1722, ụbọchị, dịka ị chere, Ista. N'eziokwu, ọ pụtara ìhè nye ndị otu njem Roggeven na ndị Europe abịarịala ebe a. Ndị bi n'agwaetiti ahụ ji nwayọọ nwayọọ meghachi omume na agba akpụkpọ ahụ nke ndị bịara abịa. Igwe ọkụ ha mụnyere iji dọta uche mmadụ gosiri na a hụlarị ndị njem nwere ụdị akpụkpọ ahụ ebe a. Ka o sina dị, Roggeven ji akwụkwọ ndị emezuru nke ọma nweta ihe kacha ya mkpa. N'otu oge ahụ, ndị Europe buru ụzọ kọwaa ihe akpụrụ akpụ nke Easter Island. Mgbe ahụ ọgụ nke izizi dị n’etiti ndị Europe na ndị bi n’agwaetiti ahụ bidoro - ha rịgooro n’elu oche ahụ, otu n’ime ndị ọrụ obere ụjọ tụrụ ụjọ nyere iwu ka ọkụ gbaa. Egburu ọtụtụ ndị Aborigine, ndị Dutch aghaghị ịlaghachi ngwa ngwa.
Jacob Roggeven
8. Edmund Davis, onye tufuru ma ọ dịkarịa ala kilomita 2,000, site na akụkọ ya kpalitere akụkọ ifo na Easter Island bụ akụkụ nke nnukwu kọntinent nke ndị mmadụ bi na ya nwere mmepeanya dị elu. Ọbụna mgbe ejirila ihe akaebe siri ike na agwaetiti ahụ bụ n'ezie oke elu nke oke osimiri, enwere ndị kwenyere n'akụkọ ifo nke ala.
9. Ndị Europe gosipụtara n’ebube ha niile n’oge ha gara n’agwaetiti a. Ndị obodo ahụ gbagburu ndị otu njem njem nke James Cook, na ndị America nwudoro ndị ohu, na ndị America ndị ọzọ nwudoro naanị ụmụ nwanyị iji nwee ọmarịcha abalị. Ndị Europe n’onwe ha na-agba akaebe nke a na ndekọ osisi.
10. Thebọchị gbara ọchịchịrị n’akụkọ ihe mere eme nke ndị bi na Island Island bịara na Disemba 12, 1862. Ndị ọkwọ ụgbọ mmiri si n'ụgbọ mmiri isii dị na Peru bata n'ikpere mmiri. Ha ji obi ebere gbuo ụmụ nwanyị na ụmụaka, ma kpọrọ ihe dịka otu puku ụmụ nwoke ka ha bụrụ ndị ohu. Ndị France guzoro maka ndị Aborigine, mana ka ọrụ gọọmentị na-atụgharị, ọ bụ naanị ntakịrị ihe karịrị otu narị fọdụrụ n'ime otu puku ndị ohu. Ọtụtụ n’ime ha na-arịa kịtịkpa, ya mere, ọ bụ naanị mmadụ iri na ise laghachiri n’ụlọ ha. Ha bukwa kịtịkpa. N'ihi ọrịa na esemokwu nke obodo, ọnụ ọgụgụ ndị bi n'àgwàetiti ahụ agbadatala na mmadụ 500, bụ ndị mechara gbaga na nso - site n'ụkpụrụ nke Easter Island - agwaetiti. Ndị agha Russia "Victoria" na 1871 chọpụtara naanị mmadụ iri na abụọ bi na agwaetiti ahụ.
11. William Thompson na George Cook si n'ụgbọ mmiri America "Mohican" na 1886 rụrụ nnukwu usoro nyocha. Ha nyochara ma kọwaa ọtụtụ narị ihe oyiyi na nyiwe, wee kpokọta nnukwu nnakọta nke ihe mgbe ochie. Ndị America gwupụtakwara ọnụ ụzọ otu ugwu mgbawa.
12. N’oge a na-alụ Agha Firstwa Mbụ, nwanyị nwanyị England ahụ aha ya bụ Catherine Rutledge biri n’àgwàetiti ahụ ruo otu afọ na ọkara, na-achịkọta ihe nile a pụrụ iji ọnụ mee, gụnyere mkparịta ụka nke ya na ndị ekpenta.
Katherine Rutledge
13. Ezigbo ihe nchoputa nke nyocha nke Island Island biara mgbe njem nke Thor Heyerdahl na 1955. Ndi Norwegian pedantic haziri njem ahụ n'ụzọ nke na e mechara rụpụta nsonaazụ ya ọtụtụ afọ. E bipụtara ọtụtụ akwụkwọ na monograph site na nyocha ahụ.
Tour Heirdal na akwa ugwu Kon-Tiki
14. Nchọpụta egosila na Easter Island bụ ugwu mgbawa na mbido. Lava ji nke nta nke nta wụpụ n’ugwu na-agbọpụta ọkụ dị n’ime omimi nke ihe dị ka mita 2,000. Ka oge na-aga, ọ malitere ugwu ugwu ugwu, nke kachasị elu na-agbago ihe dị ka otu kilomita site na elu osimiri. E nweghị ihe àmà na-egosi na ugwu okpuru mmiri ekpochapụla. N’aka ozo, microcraters na nkpuru ugwu nile nke Easter Island n’egosi na ugwu mgbawa puru ihi ura rue otutu millennia, ma mezie ka ndi mmadu ju anya dika nke akuko akuko nke Jules Verne bu “The Mysterious Island”: ihe gbawara na-ebibi elu agwaetiti ahụ dum.
15. Easter Island abughi foduru oke obodo ukwu, ya mere ndi bi ya g’enwe njem si ebe ozo. Onwere uzo ole na ole no ebe a: ndi n’abia Ista biara site n’odida anyanwu ma obu site n’Iwu Anyanwu. N'ihi enweghị ihe eji eme eziokwu na ọnụnọ nke echiche efu, echiche abụọ nke echiche nwere ike ịbụ ihe ziri ezi. Thor Heyerdahl bụ "Westerner" a ma ama - onye na-akwado echiche nke nhazi nke agwaetiti ahụ site na ndị mbata si South America. Onye Norwegian na-achọ ihe akaebe nke nsụgharị ya n'ihe niile: n'asụsụ na omenala nke ndị mmadụ, flora na fauna, na ọbụna na mmiri oke osimiri. Mana n'agbanyeghị nnukwu ikike ya, o meghị ka ndị na-emegide ya kwenye. Ndị na-akwado ụdị "ọwụwa anyanwụ" nwekwara arụmụka na akaebe nke aka ha, ha na-elekwa anya na ha nwere nkwenye karịa arụmụka nke Heyerdahl na ndị na-akwado ya. Enwekwara nhọrọ dị n'etiti: ndị South America bu ụzọ gbaga Polynesia, were ndị ohu ebe ahụ wee debe ha na Island Island.
16. Enweghi otutu mmadu kwenyere na oge nke agwaetiti a. Oge mbụ e dere ya bụ narị afọ nke anọ AD. e., narị afọ nke asatọ. Dabere na nyocha redio, nke a na-ekpebi ebe a na-eme Easter Island n'ozuzu narị afọ nke XII-XIII, ụfọdụ ndị nyocha kwudịrị na nke XVI.
17. Ndi bi na Easter Island nwere ihe osise ha na ederede. Akpọrọ ya "rongo-rongo". Ndị ọkà mmụta asụsụ chọpụtara na e dere ọbụna ahịrị ndị ahụ site n’aka ekpe gaa n’aka nri, deekwa ahịrị ndị ahụ na-adịghị mma site n’aka nri gaa n’aka ekpe. Amabeghị Rongo-rongo.
18. Ndị Europe mbụ gara leta agwaetiti ahụ kwuru na ndị bi n'ógbè ahụ bi, ma ọ bụ karịa na-ehi n'ụlọ ụlọ nkume. Ọzọkwa, n'agbanyeghị ịda ogbenye, ha enweelarị nsogbu ọha na eze. Ezinụlọ ndị bara ọgaranya bi n'ụlọ ndị oval dị n'akụkụ ikpo okwu okwute ndị na-ekpe ekpere ma ọ bụ ememe. Ndị dara ogbenye biri na mita 100-200 gaa n'ihu. Enweghị arịa ụlọ n'ụlọ - ha ezubere naanị maka ebe obibi n'oge ihu igwe ma ọ bụ ụra.
19. Isi ihe na-adọrọ mmasị n'àgwàetiti ahụ bụ moai - nnukwu ihe osise nkume ndị e mere karịsịa site na tuff basal. Enwere ihe karịrị 900 n'ime ha, mana ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara fọdụrụ na okwute ndị dị njikere maka nnyefe ma ọ bụ emezughị. Otu n'ime ihe ndị ahụ emechaghị bụ nnukwu ihe ọkpụkpụ nwere ịdị elu nke dị n'okpuru mita 20 - ọbụghị nkewapụrụ na okwute ahụ. Ihe kachasị elu nke ihe oyiyi arụnyere bụ mita 11.4. "Ọganihu" nke akụkụ ndị ọzọ nke moai sitere na 3 ruo 5 mita.
20. Atụmatụ mbụ nke ibu nke ihe a kpụrụ akpụ dabere na njupụta nke basalts site na mpaghara ndị ọzọ nke ụwa, yabụ ọnụ ọgụgụ wee bụrụ ihe na-adọrọ mmasị - ihe akpụrụ akpụ ga-adị ọtụtụ iri puku tọn. Kaosinadị, emesia ọ bịara bụrụ na basalt dị na Easter Island dị ezigbo ọkụ (ihe dịka 1.4 g / cm3, banyere otu njupụta nwere pumice, nke dị na ime ụlọ ịwụ ọ bụla), ya mere, ịdị arọ ha ruru 5 tọn. Ihe karịrị tọn 10 dị arọ karịa 10% nke moai niile. Ya mere, kreeno 15-ton ezuola iji bulie ihe osise ndị dị ugbu a (site na 1825 a kpụrụ ihe osise niile ahụ). Agbanyeghị, akụkọ ifo banyere oke ibu nke ihe akpụrụ akpụ wee bụrụ ihe siri ike - ọ dị ezigbo mma maka ndị na-akwado nsụgharị ahụ nke ndị nnọchi anya ụfọdụ mepere emepe, ndị ọbịa, wdg.
Otu n'ime nsụgharị nke njem na ntinye
21. Fọrọ nke nta ka ihe oyiyi nile bụrụ nwoke. A na-eji ụdị dị iche iche na aghụghọ chọọ ọtụtụ ndị mma. Offọdụ ihe ọkpụkpụ na-eguzo na ntọala, ụfọdụ dị naanị na ala, mana ha niile na-eleba anya n'ime ime agwaetiti ahụ. Fọdụ ihe akpụrụ akpụ nwere nnukwu okpu nwere ụdị ero dị ka ntutu ntutu.
22. Mgbe, mgbe ihe ndị e gwucharala, ọnọdụ izugbe zuru oke na okwute ahụ bịara doo anya, ndị nchọpụta ahụ kwubiri: a kwụsịrị ọrụ ahụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ozugbo - nke a gosipụtara site na ogo nke ịdị njikere nke ọnụ ọgụgụ ndị a na-emezughị. Ikekwe ọrụ ahụ kwụsịrị n'ihi agụụ, ntiwapụ ma ọ bụ esemokwu nke ndị bi na ya. O yikarịrị ka ihe kpatara ya ka agụụ na-agụ - akụ na ụba nke agwaetiti ahụ ezughị ezu iji nyeju ọtụtụ puku ndị bi na ya aka ma n'otu oge ahụ nwere ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị mmadụ na-eme naanị ihe akpụrụ akpụ.
23. ofzọ ebu ihe akpụrụ akpụ, ya na ebum n’uche ihe osise a pịrị apị na Easter Island, bụ okwu arụmụka siri ike. N'ụzọ dị mma, ndị na-eme nchọpụta n'àgwàetiti ahụ adịghị ejedebe na nyocha, ma na saịtị ma na ọnọdụ artificial. Ọ tụgharịrị na a pụrụ ibuga ihe oyiyi ahụ ma n'ọnọdụ "nkwụ", yana "na azụ" ma ọ bụ "na afọ". Nke a anaghị achọ ka ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị ọrụ (ọnụ ọgụgụ ha n'ọnọdụ ọ bụla tụrụ na iri). Usoro mgbagwoju anya adịghịkwa mkpa - ụdọ na ndekọ ndekọ-ezuola. Ihe dị ka otu foto ahụrụ na nyocha nke ntinye nke ihe osise - mbọ nke mmadụ iri na abụọ zuru oke, jiri nwayọ bulie ihe osise ahụ site na enyemaka nke eriri ma ọ bụ eriri. Ajuju gha adighi. Enweghị ike itinye ụfọdụ n'ime ihe oyiyi a n'ụzọ dị otu a, ma anwalere ule na usoro dị larịị, mana egosipụtara ụkpụrụ enwere ike iji ụgbọ njem na-aga.
Gbọ njem
Rịgoro
24. Ugbua na narị afọ nke iri abụọ na asatọ, n'oge a na-egwupụta ihe, a chọpụtara na ụfọdụ n'ime ihe akpụrụ akpụ nwere akụkụ ala - torsos gwuru n'ime ala. Mgbe a na-egwupụta ihe, a hụrụ ụdọ na ndekọ osisi, nke doro anya maka njem.
25. N'agbanyeghị na ogbe nke Easter Island dị nso na mmepeanya, ọtụtụ ndị njem nleta na-eleta ya. Anyị ga-achụrụ ọtụtụ oge, n'ezie. Gbọ elu si na isi obodo Chile Santiago na-ewe awa 5, mana ụgbọ elu dị mma na-efegharị - ebe ọdịda nke agwaetiti ahụ nwere ike ịnabata Shuttles, e wee wuo ya. N'agwaetiti ahụ n'onwe ya, enwere ụlọ oriri na ọ hotelsụ hotelsụ, ụlọ oriri na ọ infrastructureụ restaurantsụ na ụfọdụ ụdị ihe eji atụrụ ndụ: osimiri, ịkụ azụ, ndakpu mmiri, wdg. Ọ bụrụ na ọ bụghị maka ihe akpụrụ akpụ, agwaetiti ahụ gaara agabiga ebe ezumike Eshia dị ọnụ ala. Mana onye ga - enwetara ya ọkara ụwa niile?
Ọdụ ụgbọ elu Easter Island
